Hormone là các chất hóa học đóng vai trò truyền tin được tiết ra bởi các tuyến nội tiết. Chúng ảnh hưởng lên mọi khía cạnh vận hành chức năng cơ thể, bao gồm chuyển hóa, phát triển, sức khỏe tình dục, và chức năng hệ sinh sản. Sức khỏe tinh thần của chúng ta cũng bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi hormone vì chúng đóng vai trò lớn trong điều tiết tâm trạng và cảm xúc.
Hormones are chemical messengers secreted by our endocrine glands. They influence many aspects of our body’s functioning, including metabolism, growth, sexual health, and reproductive system functioning. Our mental health is strongly impacted by hormones because hormones have a major role to play in the regulation of moods and emotions.1
Hầu hết tất cả các hormone đều ảnh hưởng lên tâm trạng, cảm xúc và sức khỏe tinh thần bằng cách này hay cách khác.
Almost all of your hormones affect your mood, emotions, and mental health in one way or another.
Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn quá trình hormone ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của chúng ta, bao gồm loại hormone cụ thể, quá trình hormone biến đổi thất thường hoặc bị mất cân bằng và làm cách nào để kiểm soát thay đổi hormone đang diễn ra trong cơ thể.
Let’s take a closer look at how hormones influence our mental health, including which particular hormones are at play, what happens when hormones fluctuate or become imbalanced, and how to manage any hormone changes you may be experiencing.
Các hormone chính của cơ thể? What Are the Main Hormones?
Hormone được tiết ra bởi một nhóm các tuyến nội tiết được tìm thấy khắp cơ thể. Bao gồm:
Hormones are secreted by a group of endocrine glands found throughout the body. These glands include:1
– Tuyến yên. Pituitary gland
– Tuyến ức. Thymus
– Tuyến tùng. Pineal gland
– Tuyến giáp. Thyroid gland
– Tuyến tụy. Pancreas
– Tuyến thượng thận. Adrenal glands
– Buồng trứng. Ovaries
– Tinh hoàn. Testes
Hấu hết các hormone đều ảnh hưởng lên tâm trạng, cảm xúc và sức khỏe tinh thần của bạn bằng cách này hay cách khác. Dưới đây là những điều cần biết về một số hormone có ảnh hưởng lớn nhất lên sức khỏe tinh thần của bạn.
Almost all of your hormones affect your mood, emotions, and mental health in one way or another. Here’s what to know about some of the hormones that have the most impact on your mental health.
Serotonin. Serotonin
Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh giúp điều tiết tâm trạng và hành vi. Nó cũng chịu trách nhiệm vận hành trí nhớ. Mất cân bằng serotonin được cho là góp phần gây ra một số bệnh lý tâm thần nhất định, bao gồm rối loạn trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn căng thẳng sau sang chấn và rối loạn ám ảnh cưỡng chế.
Serotonin is a neurotransmitter that helps regulate your mood and behavior. It’s also responsible for memory functioning. Imbalances of serotonin are thought to play a role in certain psychiatric conditions, including depressive disorders, anxiety disorders, post-traumatic stress disorder, and obsessive-compulsive disorder.2
Dopamine. Dopamine
Chất dẫn truyền thần kinh dopamine, cũng như các thụ cảm thể dopamine trên khắp cơ thể, đóng một vai trò quan trọng trong điều tiết tâm trạng và cảm xúc. Ngoài ra, dopamine còn có liên đới với hệ thống tưởng thưởng trong não bộ.
The neurotransmitter dopamine, as well as dopamine receptors throughout the body, play an important role in our moods and emotions. Additionally, dopamine is involved in the rewards system in our brains.3
Cortisol. Cortisol
Cortisol là một hormone nhóm steroid giúp kiểm soát căng thẳng trong cơ thể. Đặc biệt, nó có liên đới với phản ứng căng thẳng của cơ thể, là phản ứng được kích hoạt khi chúng ta đối mặt với một tình huống gây sợ hãi hoặc căng thẳng.
Cortisol is a steroid hormone that controls stress in the body. Specifically, it’s involved in the body’s stress response, which gets activated when we are faced with stressful and scary situations.
Cortisol khởi động hệ thống “chống trả hay bỏ chạy”, bao gồm hàng loạt các phản ứng của cơ thể (tăng nhịp tim, nhịp thở) xuất hiện khi được châm ngòi.
Cortisol puts our “fight or flight” system into gear, including the bodily reactions (increased heart rate, rapid breathing) that occur when it’s triggered.4
Hormone tuyến giáp. Thyroid Hormone
Các hormone tuyến giáp được tiết ra bởi tuyến giáp, là một tuyến nhỏ hình cánh bướm trong cổ. Các hormone tuyến giáp ảnh hưởng lên quá trình chuyển hóa, tim, phổi và cơ.
Thyroid hormones are secreted by your thyroid gland, a butterfly-shaped gland in your neck. Thyroid hormones influence metabolism, your heart, your lungs, and your muscles.
Quá ít hoặc quá nhiều hormone tuyến giáp có thể gây các triệu chứng trầm cảm và lo âu.
Too little or too much thyroid hormone can cause symptoms of depression and anxiety.5
Hormone sinh dục. Sex Hormones
Các hormone sinh dục chính ở nữ giới là estrogen và progesterone, sẽ biến động và thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt, trong quá trình mang thai, và trong khoảng thời gian sau này khi bước vào thời kỳ mãn kinh.
The main sex hormones for women are estrogen and progesterone, which fluctuate and change throughout the menstrual cycle, during pregnancy, and later in life, when menopause occurs.
Những hormone này ảnh hưởng cực lớn lên tâm trạng, cảm xúc và tình dục. Testosterone là hormone chính ở nam giới và cũng ảnh hưởng lên tâm trạng, hành vi và cảm giác tình dục.
These hormones greatly affect mood, emotions, and sexuality. Testosterone is the main male hormone and also affects moods, behavior, and sexual feelings.6
Sự ảnh hưởng của thay đổi hormone lên sức khỏe tinh thần. The Impact of Hormonal Changes on Mental Health
Hormone của bạn liên tục thay đổi trong cả ngày và cả đời. Hormone sẽ định hướng sự phát triển và lớn lên của bạn trong thời thơ ấu và thời thanh thiếu niên. Ở nữ giới, chúng ảnh hưởng lên kinh nguyệt, và sinh sản. Căng thẳng trong cuộc sống ảnh hưởng lên nồng độ hormone như cortisol.
Your hormones are constantly changing throughout your day and throughout your life. Hormones guide your growth and development in childhood and adolescence. In women, they influence menstruation, and reproduction.7 Stress in your life impacts levels of hormones like cortisol.4
Hormone có thể ảnh hưởng lớn lên sức khỏe tinh thần của bạn. Hormones can have a big impact on your mental health.
— Nina Vasan, MD, psychiatrist
Nhiều thay đổi hormone trong cơ thể ảnh hưởng lên cảm xúc và sức khỏe tinh thần của bạn nói chung. “Hormone có thể tác động lớn lên sức khỏe tinh thần,” theo Nina Vasan, bác sĩ tâm thần và giám đốc y khoa tại Real. Thay đổi hormone hàng tháng liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt có thể đưa tới các cảm giác bực bội và tâm trạng thất thường, theo BS. Vasan. Trong thời kỳ mãn kinh, nồng độ estrogen và progesterone giảm xuống, dẫn đến lo âu và trầm cảm, bà nói thêm.
Many of the hormonal changes you experience in life affect your emotions and overall mental well-being. “Hormones can have a big impact on your mental health,” says Nina Vasan, MD, psychiatrist and chief medical officer at Real. Monthly hormonal changes around the menstrual cycle can lead to mood and irritability issues, Dr. Vasan says.8 During menopause, estrogen, and progesterone levels decrease, which can lead to anxiety and depression, she adds.7
Ngoài ra, hormone tuyến giáp thay đổi có thể ảnh hưởng lớn lên sức khỏe tâm thần, theo BS. Vasan. “Quá nhiều hoặc quá ít hormone tuyến giáp có thể gây lo âu,” bà noi. “Hormone có liên hệ trực tiếp với cảm giác của chúng ta cả tinh thần lẫn thể chất.”
Additionally, thyroid hormone changes can have strong mental health effects, according to Dr. Vasan. “Too much or too little thyroid hormone can cause anxiety,” she describes.9 “Hormones have a direct connection to how we feel mentally and physically.”
Mất cân bằng hormone và sức khỏe tinh thần. Hormonal Imbalances and Mental Health
“Mục tiêu tối thượng của các tuyến nội tiết là duy trì trạng thái “cân bằng nội môi.” Khi trạng thái này bị mất, các tuyến nội tiết sẽ nỗ lực phục hồi lại nó,” theo Bs. Aron Tendler, Giám đốc y khoa của BrainsWay.
“The ultimate goal of the endocrine glands is to maintain a balanced state of ‘homeostasis,’” explains Aron Tendler, MD, BrainsWay chief medical officer. “When this is lost, the endocrine glands will drive to restore it.”
Cân bằng nội môi. Homeostasis
Cân bằng nội môi là trạng thái cân bằng cần có cho toàn bộ các hệ cơ quan của cơ thể nhằm giúp cơ thể tồn tại và vận hành hợp lý.
Homeostasis is a state of balance needed throughout the body’s systems in order for it to survive and function properly.
Trong những lúc mất cân bằng hormone, bạn có thể trải qua nhiều thay đổi khác nhau trên cơ thể, bao gồm cả các triệu chứng sức khỏe tâm thần, theo TS. Tendler. “Đây là lý do tại sao bệnh nhân mắc các rối loạn nội tiết cũng có luôn cả những triệu chứng sức khỏe tâm thần.”
During times of hormonal imbalance, you may experience various bodily changes, including mental health symptoms, says Dr. Tendler. “This is why patients with endocrinological disorders have mental health symptoms,” he says.
Ví dụ về mất cân bằng hormone ảnh hưởng lên sức khỏe tâm thần: Examples of hormonal imbalances that affect mental health include:
– Các bệnh lý tuyến giáp, như suy giáp (quá ít hormone tuyến giáp) thường có liên đới với tâm trạng đi xuống hoặc trầm cảm, hoặc bệnh cường giáp (quá nhiều hormone tuyến giáp), thường có liên đới với cảm giác bực dọc và lo âu.
Thyroid conditions, like hypothyroidism (too little thyroid hormone), which is usually linked to low mood or depression, or hyperthyroidism (too much thyroid hormone), which is usually linked to irritability and anxiety9
– Hội chứng tiền kinh nguyệt và rối loạn loạn cảm tiền kinh nguyệt, gây ra bởi sự dao động hormone và có liên đới với tâm trạng thất thường và thay đổi cảm xúc đột ngột.
Premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder (PMDD), which are caused by hormonal fluctuations and are linked to significant mood swings and emotional upheaval8
– Trầm cảm sau sinh, một rối loạn khí sắc nghiêm trọng, có liên quan tới sự thay đổi nhanh chóng các hormone trong và sau khi sinh con.
Postpartum depression, a serious mood disorder, which is linked to rapidly changing hormones during and after childbirth10
– Tiền mãn kinh và mãn kinh, được định hình bởi thay đổi tâm trạng cực kỳ thất thường, trầm cảm, và lo âu, xuất hiện bởi sự sụt giảm đáng kể hormone estrogen.
Perimenopause and menopause, which are characterized by severe mood swings, depression, and anxiety, are caused by significant drops in the hormone estrogen7
Kiểm soát thay đổi hormone để cải thiện sức khỏe tâm thần. Managing Hormonal Changes to Improve Mental Well-Being
Nếu bạn nghi ngờ hormone đang ảnh hưởng lên sức khỏe tâm thần của mình, tốt nhất là nên đi thăm khám để được chẩn đoán và thảo luận các lựa chọn điều trị. Ở đây có thể là chuyên gia chăm sóc sức khỏe ban đầu, bác sĩ sản phụ khoa hoặc bác sĩ tâm thần. TS. Tendler cũng chia sẻ thường thì bác sĩ chuyên về nội tiết chính là chuyên gia bạn nên tìm đến khi đối phó với vấn đề về hormone.
If you suspect your hormones are impacting your mental health, it’s best to visit a healthcare provider to get a diagnosis and discuss treatment options. This may be your primary care provider, your OB-GYN, or a psychiatrist. Dr. Tendler says that often, a type of doctor called an endocrinologist is the recommended physician to see when you are dealing with a potential hormone issue.
Khi can thiệp những thay đổi về hormone và sức khỏe tâm thần, bạn nên có hướng tiếp cận toàn tiền, xử lý cả những thay đổi trong lối sống, thuốc kê toa, và sử dụng những mô hình trị liệu khác nhau để kiểm soát triệu chứng của mình.
When treating hormones changes and mental health, it’s usually best to take a holistic approach, addressing lifestyle changes, prescribing medication, and employing different therapy modalities to manage your symptoms.
Dưới đây là những điều bạn nên biết. Here’s what to know.
Thay đổi lối sống. Lifestyle Changes
“Thay đổi lối sống có thể có tác dụng rất lớn giúp cải thiện các vấn đề hormone và từ đó, cải thiện sức khỏe”, TS. Vasan giải thích. Bà đề xuất một số hoạt động chính cần tập trung để đưa hormone về lại trạng thái cân bằng:
“Life changes can go a long way to improve hormone issues and, in turn, improve wellness,” explains Dr. Vasan. She recommends a few main areas to focus on in order to bring your hormones into homeostasis:
– Đảm bảo ngủ đủ giấc. Make sure to get enough sleep
– Thêm các bài thể dục vào hoạt động hằng ngày. Add more exercise into your daily routine
– Tuân thủ một chế độ ăn thực phẩm nguyên bản , thay vì các thực phẩm chế biến sẵn. Stick to a diet that focuses on whole foods, rather than processed foods
– Đảm bảo trao đổi về cảm xúc của bản thân, bao goomf bắt đầu tham gia trị liệu nếu cần. Make sure to talk about your feelings, including starting therapy when needed
Thuốc điều trị. Medications
Các dạng thuốc điều trị để can thiệp cho các vấn đề sức khỏe tâm thần do hormone hoặc mất cân bằng hormone dây ra sẽ rất khác nhau tùy thuộc vào loại hormone và hệ cơ quan nào bị tác động.
The types of medication used to treat mental health issues brought on by hormones or hormone imbalances vary based on which hormones and bodily systems are impacted.
Ts. Vason chia sẻ, “Thuốc điều trị có thể giúp giảm bớt tác động của mất cân bằng hormone. Ví dụ, liệu pháp thay thế hormone (HRT) là một cách xử lý hiệu quả các thay đổi về tâm trạng xuất hiện kèm theo thời mãn kĩnh và tiền mãn kinh.
“Medications can help alleviate the effects of hormone imbalance,” says Dr. Vason. For example, she says, hormone replacement therapy (HRT) is a helpful way to address some of the mood changes that occur during menopause and perimenopause.
Ngoài HRT, các thuốc điều trị khác dùng để can thiệp mất cân bằng hormone bao gồm:
In addition to HRT, other medications used to address hormonal imbalances include:
– Thuốc tuyến giáp dùng để can thiệp bệnh suy giáp và cường giáp. Thyroid medications to address hypothyroidism and hyperthyroidism11
– Thuốc tránh thai, thuốc chống trầm cảm và chống lo âu đừng dùng để can thiệp các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt. Birth control pills, antidepressants, and anti-anxiety medication to address symptoms of PMS12
– Thuốc chống trầm cảm dùng để can thiệp trầm cảm sau sinh. Antidepressants to address postpartum depression10
Các lựa chọn trị liệu. Therapy Options
Cùng với thuốc điều trị, các lựa chọn trị liệu bất mất cân bằng hormone cũng còn tùy thuộc vào triệu chứng bạn đang gặp phải.
As with medications, therapy options for hormonal imbalances will depend on the symptoms you’re experiencing.
Một số lựa chọn đó là: Some options may include:
– Các triệu chứng trầm cảm thường được điều trị bằng liệu pháp nhận thức hành vi, trị liệu hành vi, trị liệu hệ thống và các dạng can thiệp bằng phân tâm học khác.
Depression symptoms are usually treated with cognitive behavioral therapy, behavioral therapy, systemic therapy, and various forms of psychoanalysis13
– Lo âu thường được can thiệp bằng liệu pháp nhận thức hành vi, trị liệu tiếp xúc, và liệu pháp cam kết và chấp nhận.
Anxiety is often treated with cognitive behavioral therapy, exposure therapy, and acceptance and commitment therapy14
– Hội chứng tiền kinh nguyệt có thể được điều trị bằng liệu pháp nhận thức hành vi và nhiều liệu pháp thư giãn khác nhau, như thiền và các bài tập hít thở.
PMS may be treated with cognitive behavioral therapy and various types of relaxation therapies,11 like meditation and breathing exercises12
Tổng kết. Summary
Hormone đóng một vai trò mạnh mẽ trong sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta. Đôi khi những thay đổi trong hormone có thể khiến cuộc sống khó khăn hơn và có thể ảnh hưởng lên vận hành đời sống thường nhật. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hay mối bận tâm nào về sự ảnh hưởng của hormone lên sức khỏe tâm thần, bạn cần tìm đến chuyên gia y tế để được chẩn đoán và điều trị.
Hormones play a powerful role in our overall well-being and mental health. Sometimes changes in our hormones can make life challenging and can have strong impacts on our daily functioning. If you have any questions or concerns about how your hormones are affecting your mental health, it’s important that you reach out to a healthcare provider for a diagnosis and treatment.
Tham khảo. Sources
National Library of Medicine. Hormones.
Bamalan OA, Moore MJ, Al Khalili Y. Physiology, Serotonin. StatPearls Publishing.
Bhatia A, Lenchner JR, Saadabadi A. Biochemistry, Dopamine Receptors. StatPearls Publishing.
Thau L, Gandhi J, Sharma S. Physiology, Cortisol. StatPearls Publishing.
Shahid MA, Ashraf MA, Sharma S. Physiology, Thyroid Hormone. StatPearls Publishing.
Brzezinski-Sinai NA, Brzezinski A. Schizophrenia and Sex Hormones: What Is the Link? Frontiers in Psychiatry. 2020;11:693. doi:10.3389/fpsyt.2020.00693
Silver NE. Mood Changes During Perimenopause Are Real. Here’s What to Know. American College of Obstetricians and Gynecologists.
Gudipally PR, Sharma GK. Premenstrual Syndrome. StatPearls Publishing.
Kamble MT, Nandedkar PD, Dharme PV, et al. Thyroid function and mental disorders: an insight into the complex interaction. Journal of Clinical and Diagnostic Research. 2013;7(1):11-14. doi:10.7860/JCDR/2012/4861.2656
Høgh S, Hegaard HK, Renault KM, et al. Short-term oestrogen as a strategy to prevent postpartum depression in high-risk women: protocol for the double-blind, randomised, placebo-controlled MAMA clinical trial. BMJ Open. 2021;11:e052922. doi:10.1136/bmjopen-2021-052922
Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). Premenstrual syndrome: Treatment for PMS.
American College of Obstetricians and Gynecologists. Premenstrual Syndrome (PMS).
Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). Treatments for depression.
National Institute of Mental Health. Anxiety Disorders.
Nguồn: https://www.verywellmind.com/the-link-between-hormones-and-mental-health-7500077
Như Trang.
Exploring Psychology - Khám Phá Tâm Lý Học 