Giới thiệu về Hội Chứng Asperger

Hội chứng Asperger là một trong năm rối loạn thuộc nhóm Rối loạn phát triển lan tỏa, được chính thức thêm vào Cẩm Nang Số Liệu và Chẩn Đoán các Rối Loạn Tâm Thần DSM-IV vào năm 1994. Rối loạn này mô tả những người có biểu hiện tự kỷ chức năng cao (tự kỷ dạng nhẹ).

Asperger syndrome, one of five diagnoses within a category called pervasive developmental disorders, was officially added to the American Psychiatric Association’s Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV) in 1994. It described people with a very high-functioning form of autism.

Hội chứng Asperger đã chính thức bị loại bỏ khỏi Cẩm nang DSM bản lần V vào năm 2013. Hiện nay, những người có triệu chứng của Hội chứng này được chẩn đoán là mắc rối loạn phổ tự kỷ cấp độ 1 (mặc dù tên ban đầu của chứng bệnh này vẫn được sử dụng rộng rãi bởi nhiều người không chuyên trong lĩnh vực y tế và cộng đồng)

Asperger syndrome was officially removed from the next version of the manual, the DSM-V, in 2013. Today, people with the symptoms of what would have been called Asperger syndrome are now diagnosed as having level one autism spectrum disorder (although the original name for the condition is still used widely by many non-health professionals, and so is used here).

Hội chứng Asperger khá khác biệt với các rối loạn phổ tự kỷ khác vì nó thường được chẩn đoán ở thanh thiếu niên và người trưởng thành, thay vì đối tượng trẻ nhỏ. Nhiều trẻ có biểu hiện tự kỷ chức năng cao đạt các cột mốc phát triển đầu tiên một cách ngoạn mục – Tức là khi chúng tới một độ tuổi nhất định thì chúng sẽ có khả năng kiểm soát các mối quan hệ xã hội, thực hiện các cuộc hội thoại phức tạp hoặc vượt qua những thử thách về giác quan (thường thì trẻ khoảng độ tuổi lên 3, nhưng cũng có nhiều trẻ muộn hơn rất nhiều.)

Asperger syndrome is different from other disorders on the autism spectrum in part because it was often diagnosed in older children and adults, as opposed to very young children. Many children with very high-functioning autism pass their earliest milestones with flying colors—that is until they reach an age when they are expected to manage complex social relationships, conversations, or sensory challenges (often around grade three, but sometimes much later).

Người mắc tự kỷ chức năng cao có gặp Rối loạn khí sắc không? Why Do People with High Functioning Autism Suffer from Mood Disorders?

Cuốn DSM-IV có mô tả những khác biệt đặc trưng giữa hội chứng Asperger và những rối loạn phổ tự kỷ khác, cụ thể:

 The DSM-IV did describe distinct differences between Asperger syndrome and other autism spectrum disorders, stating that:

“Đặc trưng cốt yếu của Rối loạn Asperger là sự hư hại nghiêm trọng và kéo dài các mối tương tác xã hội…và sự phát triển của các hành vi, mối quan tâm và các hoạt động mang tính giới hạn, lặp đi lặp lại… Sự xáo động do bệnh phải gây ra sự hư hại đáng kể từ góc độ lâm sàng, gây ảnh hưởng lên đời sống xã hội, công ăn việc làm và các khía cạnh quan trọng khác trong vận hành chức năng cơ thể. Không giống với Rối loạn Tự kỷ, ở bệnh lý này không có sự xuất hiện của sự trì trệ hay sai lệch gì đáng kể trong khả năng lĩnh hội ngôn ngữ (vd, những từ đơn không âm gió sẽ xuất hiện trong các cuộc hội thoại khi trẻ 2 tuổi và những cụm từ giao tiếp thanh thoát và tự nhiên hơn sẽ xuất hiện ở trẻ 3 tuổi)… mặc dù vậy những vấn đề hơi khó nhận biết rõ ràng khác trong giao tiếp vẫn có thể bị ảnh hưởng nhất định (ví dụ như các đoạn hội thoại đòi hỏi sự tương tác qua lại).

    “The essential features of Asperger’s Disorder are severe and sustained impairment in social interaction…and the development of restricted, repetitive patterns of behavior, interests, and activities…The disturbance must cause clinically significant impairment in social, occupational, or other important areas of functioning. In contrast to Autistic Disorder, there are no clinically significant delays or deviances in language acquisition (e.g., single non-echoed words are used communicatively by age 2 years, and spontaneous communicative phrases are used by age 3 years)…although more subtle aspects of social communication (e.g., typical give and take in conversation) may be affected.”

Mặc dù chẩn đoán nghe có vẻ có khác biệt nhưng sự thật là – theo nhà chuyên gia về hội chứng Asperger BS. Tony Attwood – “sự khác biệt giữa tự kỷ dạng chức năng cao và hội chứng Assperger chủ yếu chỉ là cách đánh vần gọi tên.”

While these sound like significant differences in diagnosis, the truth is that—in the words of Asperger syndrome expert Dr. Tony Attwood—”the difference between high-functioning autism and Asperger syndrome is mostly in the spelling.”

Sự tương đồng này đặc biệt thấy rõ khi trẻ trưởng thành và những khác biệt về khả năng ngôn ngữ vào độ tuổi lên 3 trở nên không còn mấy quan trọng. Đến khi người mắc hội chứng Asperger hay tự kỷ dạng chức năng cao bước sang tuổi thanh thiếu niên, sự khác biệt dần trở nên mờ nhạt, vì vậy nên việc phân biêt chẩn đoán của 2 căn bệnh này là rất khó.

This is particularly the case as children grow up and differences in language ability at the age of three become irrelevant. By the time people with Asperger syndrome or high-functioning autism are teens, those distinctions have essentially disappeared, making it very difficult to distinguish between the two diagnoses.

Lịch sử của Hội chứng Asperger. The History of Asperger Syndrome

Hans Asperger là một nhà tâm lý nhi khoa tại Vienna, ông đã làm việc với một nhóm những bé trai, tất cả đều có sự khác biệt trong phát triển. Mặc dù chúng đều rất thông minh và có kỹ năng ngôn ngữ bình thường nhưng ở chúng vẫn xuất hiện một loạt các triệu chứng liên quan đến tự kỷ.

Hans Asperger was a Viennese child psychologist who worked with a group of boys, all of whom had similar developmental differences. While they were all intelligent and had normal language skills, they also had a set of autism-like symptoms.

Thế chiến thứ hai diễn ra khiến công trình của Asperger bị đình trệ trong nhiều năm. Khi được thực hiện lại vào cuối những năm 1980, nó thu hút khá nhiều sự chú ý. Ngày nay, hội chứng Asperger – mặc dù không còn là nhóm phân loại chẩn đoán chính thức – vẫn còn hiện hữu trong những bài báo thu hút nhiều người đọc.

As a result of the second world war, Asperger’s work disappeared for a number of years. When it reappeared in the late 1980s, it garnered a good deal of interest. Today, Asperger’s syndrome—despite the fact that is no longer an official diagnostic category—is in the news virtually every day.

Các triệu chứng của Hội chứng Asperger (Rối loạn phổ tự kỷ cấp độ 1) What Are the Symptoms of Asperger Syndrome (Level 1 Autism Spectrum Disorder)?

Hầu hết những người mắc tự kỷ dạng chức năng cao không gặp vấn đề gì trong giao tiếp căn bản và họ có thể khá thông minh và nhiều khả năng hay ho. Vấn đề xuất hiện ở những người bị chẩn đoán mắc Hội chứng Asperger (tự kỷ mức 1) bao gồm:

Most people with very high-functioning autism have no problem with basic speech, and they may be very intelligent and capable. The issues that emerge for people diagnosed with Asperger’s (level 1 autism) include:

– Khó khăn trong kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội (khả năng “đọc vị” ngôn ngữ cơ thể, hiểu được lối nói châm chọc, mỉa mai, v.v…)

Difficulty with social and communication skills (the ability to “read” body language, understand sarcasm, etc.)

– Nhạy cảm với tiếng ồn, ánh sánh mạnh và những tác nhân kích thích giác quan khác.   Sensitivity to loud noise, bright lights, and other sensory input

Người bệnh cũng có thể gặp khó khăn trong: Individuals may also have difficulty with:

– Thay đổi những thứ mà thường ngày vẫn làm.   Changes in routines

– Nói/Nghĩ về các chủ đề mà bản thân không đặc biệt quan tâm.    Talking/thinking about topics that are not of particular interest

– Tưởng tượng những gì người khác khác nghĩ hoặc cảm thấy.    Imagining what other people are thinking or feeling

Cần lưu ý rằng những người mắc tự kỷ dạng chức năng cao không thiếu cảm xúc và có thể khá đồng cảm với người khác. Trong thực tế, họ đôi lúc còn có thể cực kỳ cảm xúc, nhạy cảm và dễ vui, buồn, giận, nhiệt huyết, v.v…

It’s important to note that people with high-functioning autism are not lacking in emotions and can be very empathetic. In fact, they can sometimes be extremely emotional, highly sensitive, and easily moved to joy, anger, frustration, enthusiasm, etc.

Một số trường hợp khác còn ghi nhận người bệnh có thể có óc sáng tạo và bứt phá cao (mặc dù một số người khác vẫn thích các hoạt động cố định hơn)

In some cases, they may be creative and innovative (though in others, they may prefer a regular routine).

Tuy nhiên, khó khăn sẽ xuất hiện khi người bệnh đang rơi vào trạng thái cực hạn của phổ tự kỷ, họ chống đối lại các mong đợi hoặc quy ước phức tạp của xã hội, những thứ đòi hỏi kỹ năng tư duy xã hội ở mức cao.

Difficulties arise, however, when folks at the high end of the autism spectrum run up against social conventions or expectations that are complex and require a high level of social thinking skills.

Mặc dù những biểu hiện trên xuất hiện ở rất nhiều người nhưng bạn cần lưu ý lại rằng một người có những đặc điểm mô tả ở trên nhưng vẫn có thể vận hành cuộc sống thường ngày một cách thoải mái thì sẽ không bị chẩn đoán mắc Hội chứng Asperger. Nói một cách khác, nhiều người có một vài hoặc tất cả các triệu chứng của hội chứng này nhưng họ vẫn có thể kiểm soát mọi thứ, vẫn đi học và đi làm bình thường, tương tác thích hợp với những người xung quanh và chăm sóc tất cả các nhu cầu hằng ngày của bản thân, thì những người này không bị chẩn đoán mắc căn bệnh này.

If this sounds like it describes an awful lot of people, it’s especially important to note that a person who has the traits described, but is able to function comfortably in his daily life, would not be diagnosed with Asperger syndrome. In other words, many people have some or all of the symptoms of Asperger syndrome, but because they are able to hold down a job or function in school, interact appropriately with others, and take care of their own daily needs, they are not diagnosable as having the condition.

Tôi (hoặc ai đó tôi quen) có thể đang mắc Hội chứng này? Could I (or Someone I Know) Have Asperger Syndrome?

Không bàn đến chuyện giờ ta không chẩn đoán mắc hội chứng Asperger nữa thì liệu bạn hay ai đó bạn biết có những triệu chứng tương tự và đáp ứng đủ tiêu chuẩn chẩn đoán dành cho rối loạn phổ tự kỷ? Chắc chắn là có thể, và một số bài tự kiểm tra đã được xây dựng để giúp ta quyết định xem có nên tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán chính thức hay không.

Setting aside the fact that no one can receive an Asperger’s diagnosis anymore, could you or someone you know have the same symptoms and, thus, qualify for an autism spectrum diagnosis? It’s certainly possible, and several self-tests have been designed to provide a clue as to whether an evaluation might be a good idea.

­Dịch vụ hỗ trợ kéo dài tuổi thọ cho người bị Hội chứng Asperger Cambridge (CLASS), một tổ chức tại Vương Quốc Anh làm việc với những người trưởng thành bị hội chứng Asperger đã phát triển một bộ câu hỏi 10 câu đơn giản giúp khách hàng tự đánh giá sơ bộ:

The Cambridge Lifespan Asperger Syndrome Service (CLASS), an organization in the United Kingdom that works with adults with Asperger’s, has developed a simple 10-question checklist to help with a preliminary self-diagnosis:

– Tôi cảm thấy bối rối trước những tình huống xã hội.    I find social situations confusing.

– Tôi cảm thấy khó bắt đầu những câu hỏi thăm xã giao.    I find it hard to make small talk.

– Tôi không thích mấy vụ tưởng tượng viết văn ở trường.    I did not enjoy imaginative storywriting at school.

– Tôi giỏi trong việc xử lý những chi tiết và dữ liệu.    I am good at picking up details and facts.

– Tôi gặp khó khăn trong việc xác định những suy nghĩ và cảm nhận của người khác.    I find it hard to work out what other people are thinking and feeling.

– Tôi có thể tập trung vào một số thức nhất định trong những khoảng thời gian rất dài.    I can focus on certain things for very long periods.

– Mọi người thường nói tôi thô lỗ thậm chí ngay cả khi tôi không có ý định như vậy.    People often say I was rude even when I didn’t intend to be.

– Tôi có những mối quan tâm mạnh mẽ nhưng rất ít ỏi.    I have unusually strong, narrow interests.

– Tôi làm một số việc nhất định lặp đi lặp lại, cứng nhắc không linh hoạt.    I do certain things in an inflexible, repetitive way.

– Tôi luôn gặp khó khăn trong việc kết bạn.    I have always had difficulty making friends.

Nếu bạn có nhiều câu trả lời “có” cho bộ câu hỏi này về bản thân bạn hay người thân, đó có th một ca mắc hội chứng Asperger/ hay rối loạn phổ tự ký mức độ 1 chưa được chẩn đoán. (Đương nhiên là bạn vẫn cần đến bác sĩ để có được kết luận chính thức). Đối với một số thanh thiếu niên và người trưởng thành, bạn sẽ cảm thấy cực kỳ nhẹ nhõm: Những vấn đề gây rắc rối lâu dài trong cuộc sống nay đã được chỉ mặt đặt tên. Từ đây mọi công tác hỗ trợ, điều trị và hỗ trợ từ phía cộng đồng cũng được rộng mở hơn.

If you do answer “yes” to many of these questions relative to yourself or a loved one, you may have uncovered an undiagnosed case of Asperger syndrome/level 1 autism spectrum disorder. (Of course, a discussion with a healthcare professional is in order before jumping to any conclusions, however.) For some teens and adults, this is a tremendous relief: It puts a name on a set of issues that has troubled them throughout their lives. It also opens the door to support, treatment, and community.

Kết luận. A Final Thought

Tại Hoa Kỳ, những người có kinh nghiệm chuyên về chẩn đoán tự kỷ chức năng cao bao gồm các nhà tâm lý học, bác sĩ tâm thần và những bác sĩ thuộc các ngành có liên quan khác. Những người này cũng có thể giúp đề xuất những liệu pháp như huấn luyện kỹ năng xã hội, liệu pháp phát triển ngôn ngữ, liệu pháp nghề nghiệp, v.v… Họ cũng có thể đề xuất cho bạn những nguồn hỗ trợ tại địa phương và những nhóm tự lực.

There are psychologists, psychiatrists, and other practitioners with specific experience diagnosing high-functioning autism in teens and adults. These same practitioners may be able to recommend therapies such as social skills coaching, speech therapy, occupational therapy, etc. They may also be able to recommend you to local support and self-advocacy groups.

Và bạn cũng cần biết rằng bạn không bắt buộc phải làm gì cả đối với Hội chứng Asperger. Trong thực tế, nhiều người trưởng thành cảm thấy là một người mắc bệnh Asperger lại rất đáng tự hào. Đây là những người độc nhất, thường rất thành công và đơn giản… họ chỉ là chính mình.

But know that there is no obligation to do anything at all about Asperger syndrome. In fact, many adults feel that being an “aspie,” as some people call it, is a point of pride. These are unique, often successful individuals who are simply…themselves.

Nguồn: https://www.verywell.com/asperger-syndrome-4013635

Như Trang