Các nhà khoa học từ lâu đã cố gắng tìm ra nguyên nhân gốc rễ của hầu hết các dạng ung thư. Sự phát triển của nhiều loại ung thư có liên đới với các lối sống không tốt như hút thuốc, uống quá nhiều rượu bia, căng thẳng, và thiếu vận động thể chất.
Scientists have long struggled with finding the root cause of most forms of cancer. The development of many cancers has been linked to unhealthy lifestyle choices such as smoking, drinking alcohol excessively, stress, and lack of physical activity.1
Người ta thường hay bỏ qua mối liên hệ giữa căng thẳng và ung thư. Khi bạn bị căng thẳng, cơ thể bạn trải qua một chuỗi các thay đổi sinh lý vốn khá ngắn hạn. Một khi căng thẳng qua đi, mọi thứ sẽ trở lại bình thường.
A link that is often overlooked is the link between stress and cancer. When you are stressed, your body goes through a series of physiological changes that are typically temporary. Once the stressor passes, it all goes back to normal.
Tuy nhiên, bị căng thẳng trong thời gian dài có thể gây ra những thay đổi kéo dài trong cơ thể, làm tăng nguy cơ hoặc thậm chí châm ngòi cho sự phát triển một số bệnh lý nhất định. Có một mối liên hệ giữa sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn. Vậy nên, trong một số trường hợp, sức khỏe tinh thần có thể biểu hiện qua thể chất.
However, being stressed for an extended period can cause lasting changes in your body, increasing your risk or even triggering the development of certain medical conditions. There is a link between your emotional and physical health. So, in certain instances, emotional health challenges can manifest physically.
Bài viết này sẽ tìm hiểu mối liên hệ giữa căng thẳng và ung thư, cũng như căng thẳng ở mức độ nào cần được xem xét như một yếu tố góp phần khi giải mã nguyên nhân gây ung thư.
This article examines the link between stress and cancer and to what extent stress needs to be considered as a factor when deciphering what causes cancer.
Căng thẳng có thể gây ung thư? Can Stress Cause Cancer?
Không có hoặc có rất ít bằng chứng cho thấy căng thẳng có thể trực tiếp làm xuất hiện ung thư. Tuy nhiên, sẽ càng khó khăn hơn để chăm sóc cơ thể và sức khỏe khi bạn bị căng thẳng. Và nhiều người cũng xuất hiện nhiều thói quen không tốt như một cách để ứng phó với căng thẳng.
There is little to no evidence to prove that stress can directly cause cancer to develop. However, it becomes more challenging to take care of your body and health when you’re stressed. It’s also commonplace for people to develop unhealthy habits as coping mechanisms when stressed.2
Các thói quen như hút thuốc, ăn uống vô độ, và uống quá nhiều rượu bia đôi lúc được con người ta sử dụng để ứng phó với căng thẳng. Tất cả những thói quen này đều có liên đới với sự phát triển của ung thư.
Practices such as smoking, binge eating, and drinking alcohol excessively are sometimes used to cope with stress. All of these habits have been linked to the development of cancer.1
Căng thẳng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch. Stress Can Weaken Your Immune System
Có một học thuyết về sự liên kết giữa căng thẳng và ung thư là bạn sẽ có nguy cơ mắc ung thư cao hơn nếu hệ miễn dịch của bạn yếu đi. Nghiên cứu về mối liên hệ giữa căng thẳng và ung thư cũng gây nhiều tranh luận.
One theory on the connection between stress and cancer is that you are at a higher risk because of your weakened immune system. Research on the link between stress and cancer is conflicting.
Sống chung với căng thẳng mãn tính trong thời gian dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch. Vai trò của hệ miễn dịch là bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật và nhiễm trùng. Một hệ miễn dịch suy yếu có thể khiến bạn dễ xuất hiện ung thư hơn.
Living with chronic stress for an extended period could weaken your immune system. The role of your immune system is to protect your body from diseases and infections. A weakened immune system could make you more susceptible to developing cancer.
Trong một nghiên cứu năm 2017 về tác động của căng thẳng nơi làm việc lên nam giới mắc ung thư tuyến tiền liệt, các nhà nghiên cứu đã kết luận có một mối liên hệ giữa tiếp xúc kéo dài với căng thẳng ở chỗ làm với nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt gia tăng trước độ tuổi 65.
In a 2017 study on the effect stress in the workplace has on men with prostate cancer, researchers concluded that there was a link between exposure to prolonged workplace stress and an increased risk of developing prostate cancer before the age of 65.3
Một số nghiên cứu cho thấy căng thẳng cũng có thể làm gia tăng sự lan truyền ung thư ở những người mắc bệnh lý này, đặc biệt là ở nhóm người mắc ung thư vú, buồng trứng hoặc đại trực tràng.
Some research shows that stress may also encourage the spread of cancer in people with the condition, particularly in those with breast, ovarian or colorectal cancer. When your body is stressed, it ramps the production of hormones such as norepinephrine. These hormones are thought to stimulate the growth of cancer cells.4
Căng thẳng có thể khiến ung thư tái phát. Stress May Cause Cancer to Return
Mặc dù khoa học đã chứng minh căng thẳng không thể trực tiếp gây ung thư, nhưng một số nghiên cứu cho rằng căng thẳng có thể khiến ung thư tái phát sau khi bị đẩy lùi vài năm.
While it’s been proven that stress cannot directly cause cancer, some research suggests that stress can cause cancer to come back even years after remission.5
Các nghiên cứu ủng hộ quan điểm này chưa đưa ra kết luận chính thức và trong hầu hết các trường hợp, các nhà khoa học vẫn chưa biết được tại sao ung thư lại tái phát sau khi đã được chữa trị thành công. Có nhiều nghiên cứu trên động vật đã chứng minh mối liên hệ trực tiếp giữa căng thẳng và ung thư. Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu nào đưa ra được kết luận chính thức trên người.
The studies to back up this claim have been inconclusive, and in most cases, scientists have no clue why cancer redevelops after successful treatment. There have been numerous studies on animals that prove a direct link between stress and cancer. However, there have been no conclusive studies on people.5
Có hai dạng căng thẳng, cấp tính và mãn tính: There are two forms of stress, chronic and acute stress:6
– Căng thẳng cấp tính: Mang tính thoáng qua. Xuất hiện khi bạn trễ xe bus hoặc đột nhiên vướng vào một vụ tranh luận.
Acute stress: This kind of stress is fleeting. You experience it when you are late for the bus or suddenly thrown into an argument.
– Căng thẳng mãn tính: Kéo dài hàng tuần thậm chí hàng tháng. Còn được gọi là căng thẳng kéo dài. Các triệu chứng của căng thẳng mãn tính bao gồm lo âu, buồn nôn, khó tập trung, và cân nặng thay đổi. Dạng căng thẳng này có thể ảnh hưởng tiêu cực lên sức khỏe. Khi chẩn đoán căng thẳng mãn tính, bác sĩ sẽ hỏi bạn về những yếu tố gây căng thẳng trong cuộc sống và cách bạn phản ứng với những điều gây căng thẳng này.
Chronic stress: A form of stress that lasts for weeks or maybe even months. It’s also known as long-term stress. Symptoms of chronic stress include anxiety, nausea, difficulty concentrating, and weight changes. This form of stress can negatively impact your health. 7 When diagnosing chronic stress, your doctor will ask about stressors in your life and how you respond to those stressors.
Nếu bạn có dấu hiệu căng thẳng cao. If You Show Signs of High Stress
Không có một kiểm tra y khoa hay chẩn đoán riêng lẻ nào có thể chẩn đoán căng thẳng mãn tính. Nhưng, nếu chuyên gia y tế nghi ngờ bạn mắc ung thư, họ thường sẽ yêu cầu thực hiện một loạt các kiểm tra thí nghiệm như xét nghiệm máu và chụp quét, sau đó bạn có thể phải làm sinh thiết để xác định xem mình có ung thư hay không.
There are no specific medical or diagnostic tests for diagnosing chronic stress. But, if your healthcare provider suspects that you have cancer, they’ll typically order a series of screening tests such as blood work and imaging tests, after which a biopsy might be requested to confirm whether or not you have cancer.
Sinh thiết là lấy ra một mẫu mô từ khu vực có nghi nhiễm hoặc xuất phát điểm của ung thư. Mô này sau đó được kiểm tra bởi chuyên gia nghiên cứu bệnh học, xác định xem mô có tế bào ung thư trong đó không.
A biopsy involves removing a tissue sample from the area where the cancer is suspected of having originated. The tissue is then examined by a pathologist who will determine if the tissue has cancer cells in it.8
Ung thư được điều trị như thế nào? How Is Cancer Treated?
Có nhiều hình thức điều trị cho ung thư. Phổ biến nhất là hóa trị. Hóa trị giúp giết các tế bào ung thư trong cơ thể.
There are several types of treatment used for cancer. The most common is chemotherapy. Chemotherapy is a treatment that aims to kill the cancer cells in your body.
Một số dạng ung thư nhất định cần được phẫu thuật để loại bỏ khối u trong một số bộ phận nhất định của cơ thể.
Certain types of cancer might also need surgery to remove growing tumors in certain body parts.9
Ứng phó với căng thẳng và ung thư. Coping With Stress and Cancer
Tìm ra những cách thức lành mạnh để ứng phó hoặc loại bỏ căng thẳng khỏi cuộc sống chưa được chứng minh là giúp ngăn ngừa ung thư. Tuy nhiên, việc này sẽ đảm bảo cơ thể bạn và hệ miễn dịch lúc nào cũng trong trạng thái tối ưu.
Finding healthy ways to cope with stress or eliminate stress from your life hasn’t been proven to prevent cancer. It does, however, ensure that your body and its immune system are always in optimal health.
Bạn không thể lúc nào cũng ngăn ngừa được những sự kiện căng thẳng xuất hiện nhưng bạn có thể có cách để kiểm soát nó. Một số gợi ý hay giúp ứng phó với căng thẳng:
You can’t always prevent stressful events from occurring, but you can develop ways to manage them. Some great tips for coping with stress include:
– Tập Yoga và thiền: Một số nghiên cứu cho thấy yoga và thiền có thể giúp bạn ứng phó với căng thẳng. Bạn không cần phải thật giỏi yoga hay thiền thì mới có thể bắt đầu. Bạn có thể bắt đầu bằng các video hướng dẫn yoga và thiền dành cho người mới bắt đầu trên internet.
Practicing yoga and meditation: Some research shows that yoga and meditation can help you cope with stress. You don’t have to be an expert at either to start. Following beginner-level, guided yoga and meditation videos on the internet is a great place to start.
– Trò chuyện với ai đó: Thường thì, nguồn căn của căng thẳng trong chúng ta là cảm xúc và những vấn đề cá nhân. Như vậy, việc loại bỏ những yếu tố gây căng thẳng khá khó khăn. Việc trao đổi với nhà tâm lý có thể hỗ trợ bạn trong vấn đề này. Nhà tâm lý sẽ trang bị cho bạn những công cụ để giúp bạn kiểm soát căng thẳng.
Talk to someone: Very often, the source of people’s stress is emotional and personal. In such a case, getting rid of your stressor becomes more complicated. Speaking to a psychologist can help with this. A psychologist will equip you with the tools to manage your stress.
– Ngủ đủ giấc: Căng thẳng và ngủ không đủ giấc có thể là một chu kỳ không hồi kết. Bạn bị căng thẳng, vậy nên bạn khó ngủ; tuy nhiên, vì bạn khó ngủ nên bạn vẫn sẽ bị căng thẳng. Hãy đặt một khung giờ ngủ và bỏ hết những thiết bị phát ra ánh sáng xanh sang một bên để hỗ trợ giấc ngủ. Căng thẳng có thể gây nguy hại cực kỳ lên cơ thể và hệ miễn dịch. Ngủ đủ giấc có cũng có thể cho cơ thể thời gian để tự chữa lành.
Get enough sleep: Being stressed and not getting enough sleep can be a vicious cycle. You are stressed, so you have difficulty sleeping; however, because you have difficulty sleeping, you remain stressed. Set a scheduled bedtime and put away all blue light emitting devices to encourage sound sleep. Stress takes a toll on your body and its immune system. Getting adequate sleep also gives your body time to heal itself.
Tổng kết. Summary
Có nhiều nghiên cứu về mối liên hệ giữa căng thẳng và ung thư. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu trên người nào có thể kết luận căng thẳng trực tiếp gây ra ung thư. Căng thẳng thực sự làm suy yếu hệ miễn dịch và có thể khiến bạn xuất hiện những cơ chế ứng phó thiếu lành mạnh như hút thuốc và uống rượu bia quá mức.
There have been numerous studies on the link between stress and cancer. However, no human studies can conclusively prove that stress is a direct cause of cancer. Stress does weaken your immune system and could cause you to develop unhealthy coping mechanisms such as smoking and excessive drinking.1
Kết luận. Final Thoughts
Căng thẳng là một phần bình thường của đời sống thường nhật trong nhiều trường hợp, khó mà tránh được các sự kiện gây căng thẳng. Tuy nhiên, dự phòng căng thẳng mãn tính là tối quan trọng. Tác động bao trùm của nó lên sức khỏe thể chất và tình thần là cực kỳ lớn, và vẫn nhiều nghiên cứu đang được thực hiện để hiểu được vai trò của căng thẳng trong việc gây ra những bệnh lý như ung thư.
Stress is a normal part of your everyday life; in many cases, it can be difficult to avoid stressful events. However, it’s essential to prevent chronic stress. The overarching effects on your physical and mental health are far-reaching, and research is still ongoing to understand the role that stress plays in causing medical conditions such as cancer to develop.
Thỉnh thoảng cảm thấy căng thẳng là chuyện không có gì quá đáng lo. Ung thư là một bệnh lý khó trị, và chẩn đoán mắc ung thư có thể khiến bạn bị căng thẳng. Giải quyết căng thẳng có thể hỗ trợ bạn trong quá trình phục hồi.
Feeling stressed from time to time is typically nothing to fret about. Cancer is a challenging condition, and receiving a diagnosis can cause you to become stressed. Staying on top of your stress can help your recovery journey.
Tham khảo. Sources
Anand P, Kunnumakara AB, Sundaram C, et al. Cancer is a preventable disease that requires major lifestyle changes. Pharm Res. 2008;25(9):2097-2116.
American Psychological Association. Americans engage in unhealthy behaviors to manage stress. 2006
Blanc-Lapierre A, Rousseau MC, Parent ME. Perceived workplace stress is associated with an increased risk of prostate cancer before age 65. Front Oncol. 2017;7:269.
Hong H, Ji M, Lai D. Chronic stress effects on tumor: pathway and mechanism. Front Oncol. 2021;11:738252.
National Cancer Institute. Study suggests link between stress, cancer returning.
U.S. National Library of Medicine. Stress and your health.
UCF Health. Managing chronic stress: symptoms & treatments.
National Cancer Institute. How cancer is diagnosed.
National Cancer Institute. Types of Cancer Treatment.
Nguồn: https://www.verywellmind.com/stress-and-cancer-the-relationship-symptoms-and-treatments-6361671
Như Trang.
Exploring Psychology - Khám Phá Tâm Lý Học 