Thao túng nghĩa là làm méo mó tâm trí và khai thác tâm lý để ảnh hưởng và kiểm soát người khác . Mục tiêu của kẻ thao túng là để đạt được quyền lực và quyền kiểm soát lên mọi người và có được cái họ muốn.
Manipulating someone means that a person is using mental distortion and emotional exploitation to influence and control others. Their intent is to have power and control over others to get what they want.
Người thao túng bạn biết được điểm yếu của bạn là gì và sẽ sử dụng chúng để chống lại bạn. Nếu người thao túng đang hướng đến đạt được cái họ muốn từ bạn thì hành vi thao túng sẽ tiếp tục tiếp diễn cho đến khi bạn quyết định ngưng tình trạng này lại và chủ động tìm cách chấm dứt nó. Điều này khá khó khăn và bạn nên tìm kiếm hỗ trợ, đặc biệt là khi bạn đang tương tác với một người có hành vi thao túng trong thời gian dài.
Someone who manipulates you knows what your weaknesses are and will use them against you.1 If the person doing the manipulation is getting what they want from you, the manipulation will continue until you decide it has to stop and actively and intentionally put an end to it. This can be challenging and you are encouraged to seek support during this process, especially if you are interacting with a chronically manipulative person.
Việc nhận ra hành vi thao túng trong mối quan hệ của mình có thể rất khó vì bạn cũng không hay nó bắt đầu ra sao. Dần dà, hành vi thao túng trong các mối quan hệ có thể hòa vào nhịp sống hằng ngày với nửa kia của bạn.
Recognizing manipulation in your own relationship can be difficult because it might have started out subtle. Over time, manipulative behavior in relationships can become the everyday dynamic with your partner.
Bài viết này sẽ đề cập đến quá trình nhận biết những dấu hiệu thao túng cảm xúc và làm thế nào để phản hồi lại dạng hành vi này trong các mối quan hệ.
This article covers how to recognize the signs of emotional manipulation and how to respond to manipulative behavior in relationships.
Dấu hiệu Thao túng trong một mối quan hệ. Signs of Manipulation in a Relationship
Nếu ai đó liên tục khiến bạn cảm thấy cạn kiệt tinh thần, lo âu, sợ hãi hay nghi ngờ về những nhu cầu, suy nghĩ và cảm xúc của bản thân thì bạn có thể đang phải đối mặt với tình trạng bị thao túng tinh thần. Hãy nghe theo bản năng để nhận biết điều gì đang thực sự diễn ra.
If someone consistently makes you feel emotionally drained, anxious, fearful, or doubtful of your own needs, thoughts, and feelings, you may be dealing with emotional manipulation. Follow your gut instinct when it comes to recognizing what is occurring.
Hành vi thao túng là gì? Nó có thể bao gồm một vài hoặc tất cả những kỹ thuật dưới đây:
What is manipulative behavior? It can include any or all of the following techniques:
– Thao túng tâm lý. Gaslighting
– Hành vi hung hăng bị động. Passive-aggressive behavior
– Nói dối và đổ lỗi. Lying and blaming
– Dọa nạt và ép buộc. Threats and coerciveness
– Ngừng quan tâm và có thái độ từ chối. Withdrawal and withholding
– Cô lập. Isolation
Thao túng tâm lý. Gaslighting
Một người thao túng tâm lý sẽ nói dối bạn, đổi lỗi cho bạn về mọi thứ, và xem nhẹ cảm xúc của bạn. Một ví dụ về thao túng tâm lý dạng gaslighting này có thể là những câu nói như “Em điên rồi”, hay “Em nhạy cảm quá rồi.”
A person who is gaslighting you may lie to you, blame you for things, and minimize what you’re feeling. An example of manipulation in the form of gaslighting might include phrases like, “You’re crazy,” or “You’re too sensitive.”
Một người thao túng tâm lý sẽ cố khiến bạn cảm thấy bạn không xứng đáng được phép thể hiện con người thật của bạn và rằng những cảm xúc và cảm giác của bạn không có thật hoặc không có giá trị. Họ thao túng bạn để chối bỏ bất cứ những điều sai trái họ làm và để khẳng định sự kiểm soát của họ đối với suy nghĩ và hành vi của bạn.
Someone who is gaslighting you tries to make you feel that you aren’t worthy of expressing yourself and that your feelings and emotions are not real or valid. People gaslight in order to deny any wrongdoing on their part and to assert control over what you think and what you do.2
Nếu bạn nghi ngờ ai đó đang thao túng tâm lý bạn, hãy để ý đến cảm giác của bạn khi ở cạnh họ. Bạn có thể cảm thấy bối rối, thất vọng về bản thân, cảm thấy thiếu sót hoặc như kiểu bạn không thể tin tưởng chính mình.
If you suspect someone is gaslighting you, pay attention to how you feel after you spend time with them. You might feel confused, disappointed in yourself, inadequate, or like you can’t trust yourself.3
Hành vi hung hăng thụ động. Passive-Aggressive Behavior
Ngược lại với giao tiếp trực tiếp, một người hung hăng thụ động không thể hiện cảm xúc thật của họ. Bạn đời của bạn có thể sử dụng những chiến thuật né tránh, như chủ động né tránh bạn hay tránh thảo luận về một số chủ đề nhất định. Mỉa mai có thể là một dấu hiệu khác của giao tiếp hung hăng thụ động.
As opposed to using direct communication, a person who behaves passive-aggressively doesn’t express how they’re really feeling. Your partner might use avoidance tactics, such as actively dodging you or dodging the discussion of certain topics.4 Sarcasm can be another sign of passive-aggressive communication.
Ví dụ, một người hành xử hung hăng thụ động có thể cố tìm kiếm sự chú ý bằng cách có những động tác làm lố – như thở dài hay bĩu môi. Họ có thể có những phản ứng cảm xúc thiếu chín chắn để “nhử”bạn hỏi họ đang gặp vấn đề gì mà không cần trực tiếp đến và nói thẳng.
For example, a person who is behaving passive-aggressively might try to get attention by making overly dramatic gestures—like sighing or pouting. They might use immature emotional reactions to bait you into asking them what’s wrong without just coming out and saying it.
Nói dối và đổi lỗi. Lying and Blaming
Một người thao túng tinh thần rất hay né tránh chịu trách nhiệm cho hành vi của mình. Họ có thể nói dối trắng trợn hoặc thổi phồng những điều mô tả tốt đẹp về bản thân. Họ thậm chí còn đổi lỗi cho bạn, khiến bạn nghi ngờ bản thân và những thứ thực sự đã diễn ra (đây là một ví dụ khác về thao túng tâm lý gaslighting).
Someone who is emotionally manipulative will most likely avoid taking responsibility for their actions. They might blatantly lie or exaggerate things to portray themselves in a more positive light. They might even shift the blame to you, making you doubt yourself and what actually happened (this is another example of gaslighting).
Mặc dù nhiều người trong chúng ta đều có những lời nói dối vô hại nhưng một người thao túng tinh thần bạn khả năng cao sẽ nói dối để lừa bạn.
Though many of us tell “white lies,” or lies that we consider harmless, a person who is emotionally manipulative will likely tell lies to mislead you.
Đe dọa và ép buộc. Threats and Coerciveness
Một người ép buộc bạn – bằng đe dọa và áp đặt để khiến bạn làm một điều gì đó – chính là đang có hành vi thao túng tinh thần bạn. Ví dụ, bạn đời của bạn dọa sẽ bỏ bạn vì bạn không làm theo chính xác những gì họ muốn bạn làm.
Someone who coerces you—using threats or force to get you to do something—is being emotionally manipulative.5 For instance, your partner might threaten to leave you because you won’t go along with exactly what they want you to do.
Họ có thể đe dọa bằng cách nói rằng họ sẽ tự làm tổn thương họ. Họ dọa tự hại chính họ để khiến bạn làm những gì họ muốn. Họ có thể làm hại bản thân họ hoặc không – nhưng chúng ta luôn luôn nên cân nhắc nghiêm túc hành vi tự hại.
Your partner might threaten you by saying they’ll hurt themselves. They are using the threat of self-harm to get you to do what they want. They may or may not actually hurt themselves—but self-harm should always be taken seriously.
Một người đe dọa tổn thương bản thân nên tìm kiếm hỗ trợ tư vấn từ một chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Someone who threatens to hurt themselves should seek counseling from a mental healthcare professional.
Bạn có thể vừa khuyến khích đối phương tìm kiếm hỗ trợ, vừa củng cố những ranh giới giữa bạn và họ để bảo vệ an toàn cho thể chất và tinh thần của mình.
You can encourage your partner to seek help, while still enforcing any boundaries between yourself and them to protect your emotional and physical safety.
Ngừng quan tâm và có thái độ từ chối. Withdrawal and Withholding
Một dấu hiệu khác của thao túng tinh thần là nửa kia “rụt mình” khỏi bạn. Có thể họ giữ im lặng với bạn nếu bạn làm điều gì đó họ không muốn bạn làm.
Another sign of emotional manipulation is if your partner withdraws from you. Maybe they give you the silent treatment if you are doing something they don’t want you to do.
Họ có thể không chia sẻ thông tin, tình yêu thương hay thậm chí là tình dục để “trừng phạt” bạn, thậm chí là một thứ gì đó lớn lao khác. Họ có thể duy trì hành vi này hay tiếp tục không chia sẻ mọi thứ với bạn cho đến khi bạn làm cái họ muốn hay đến khi bạn thừa nhận lỗi lầm vốn không phải do bạn gây ra.
They might withhold information, affection, or even sex to “punish” you, even for something insignificant.6 They might refuse to stop withdrawing or withholding until you do what they want or until you admit blame for something that isn’t your fault.
Cô lập. Isolation
Một người muốn kiểm soát bạn có thể cố cắt đứt liên hệ của bạn với gia đình và bạn bè, đặc biệt là nếu có người thân nào của bạn thể hiện thái độ không thích hoặc không tin tưởng vào người đang thao túng bạn.
A person who wants to control you might try to cut off your contact with friends and family, especially if any of your loved ones express a dislike or distrust of the emotionally manipulative person.7
Mặt khác, người thao túng tinh thần còn cố gắng thu được hỗ trợ từ gia đình và bạn bè bạn vì lợi ích cá nhân của họ. Ví dụ, nếu nửa kia của bạn biết rằng bạn muốn bỏ họ, họ có thể thuyết phục gia đình và bạn bè của bạn nói giúp để bạn ở lại với họ.
On the other hand, an emotionally manipulative person might try to gain the support of your family and friends for their own benefit. For instance, if your partner knows that you want to leave them, they might try convincing your family or friends to tell you to stay with them.
Bạn đời của bạn có thể cố cô lập bạn hỏi hệ thống hỗ trợ, khiến bạn nghi ngờ quyết định tiếp tục thoát ra khỏi mối quan hệ của mình.
Your partner might try to alienate you from your support system, causing you to doubt your decision to move on from the relationship.
Hệ quả của thao túng. Consequences of Manipulation
– Liên tục có nhu cầu bảo vệ bản thân. A constant need to defend yourself
– Thiếu cảm giác an toàn trong một mối quan hệ. A lack of safety in the relationship
– Thiếu tin tưởng nửa kia. A lack of trust in your partner
– Nghiêm túc nghi ngờ bản thân. A serious sense of self-doubt
– Liên tục xin lỗi, ngay cả khi bạn tin rằng mình không làm gì sai cả. Frequent apologizing, even when you believe you did nothing wrong
– Liên tục cảm thấy bối rối, bất mãn, tổn thương, oán trách, tức giận, kiệt sức và khó chịu. Frequent feelings of confusion, dissatisfaction, hurt, resentment, anger, exhaustion, and frustration
- Không hài lòng với mối quan hệ. Overall discontentment with the relationship
Thành thật và Thao túng. Honesty vs. Manipulation
Dấu hiệu thao túng tinh thần có thể mờ nhạt hoặc rõ ràng, nhưng dù thế nào đi nữa thì thao túng vẫn hủy hoại mối quan hệ của bạn, sự tự tin và lòng tự trọng của bạn. Dưới đây là so sánh giữa các chiến thuật thao túng với những hành vi thẳng thắn, lành mạnh.
Signs of emotional manipulation can be subtle or obvious, but no matter how they appear, manipulation is damaging to your relationship, confidence, and self-esteem. Here’s a look at how manipulation tactics compare to a healthy, direct approach.
Thành thật. Honest Approach
– Anh muốn đi xem phim tối nay. Em có muốn đi với anh không? I would like to go to the movies tonight. Do you want to go with me?
– Nói anh biết nếu em có thể đón con tan học ngày mai được hay không nhé. Let me know if you can pick up the kids from school tomorrow.
– Anh muốn có chuyện muốn nói với em khi em có thời gian. I want to talk to you about something when you have time.
Thao túng. Manipulation
– Nếu em yêu anh thì em sẽ đi coi phim với anh tối nay. If you loved me, you would go to the movies with me tonight.
– Nếu em không đón con tan trường ngày mai thì rõ ràng là em không quan tâm các con. If you don’t pick up the kids, you clearly don’t care about them.
– Anh có chuyện muốn nói với em, nhưng anh biết em chẳng có thời gian cho anh đâu. I would talk to you about something, but I know you don’t have time for me anyway.
Các ví dụ ở trên sử dụng những chiến thuật khơi gợi cảm giác tội lỗi, kiểu như ngụ ý rằng bạn không yêu họ hoặc quan tâm đến con cái dựa trên việc bạn không thực hiện một số hành động nhất định. Những lời tuyên bố như thế này là nỗ lực của kẻ thao túng nhằm khiến đối phương cảm thấy hổ thẹn từ đó làm theo những gì kẻ thao túng muốn.
The examples above use tactics like guilt-tripping, such as implying that you don’t love them or care about your kids based on not performing certain actions. Statements like these are attempts by the manipulator to shame the target into doing what the manipulator wants.8
“Anh có chuyện muốn nói với em, nhưng anh thừa biết em chẳng có thời gian cho anh đâu” là một ví dụ về lời nói hung hăng dạng bị động. Một kẻ thao túng có thể sợ bạn không quan tâm đến mình nhưng thay vì thể hiện trực tiếp và chân thành, họ chọn cách né tránh vấn đề. Họ có thể khiến bạn buồn vì muốn bạn phải xin lỗi hoặc cảm thấy tồi tệ về những gì đã đang diễn ra.
“I would talk to you about something, but I know you don’t have time for me anyway,” is an example of a passive-aggressive statement. A manipulator may fear that you don’t care about them, but instead of expressing it directly and honestly, they side-step the issue. They might put you down in an attempt to get you to apologize or feel bad about a situation.9
Tổng kết. Recap
Mục tiêu của thao túng là nhằm kiểm soát người khác để đạt được cái người thao túng muốn. Nó bao gồm rất nhiều hành vi dao động từ rõ ràng đến ngấm ngầm.
The goal of manipulation is to control another person in order to get what the manipulator wants. It can involve a range of behaviors that can range from the more obvious to the very subtle.
Tại sao người ta lại có hành vi thao túng? Why Manipulators Act the Way They Do
Nhìn chung, người thao túng người khác nhằm để đạt cái họ muốn, để bảo vệ cái tôi và tránh phải chịu trách nhiệm cho những hậu quả mà hành động họ để lại. Họ có thể cảm thấy cần phải trừng phạt, kiểm soát hoặc thống trị đối phương. Họ cũng có thể tìm kiếm lòng thương hại hoặc sự chú ý, hoặc có những động cơ ích kỷ khác. Họ cũng có thể cố thay đổi hoặc khiến đối phương nhụt chí để đạt được nhu cầu của riêng mình.
In general, people manipulate others to get what they want, to protect their ego, and to avoid having to take responsibility for the consequences of their actions. They may feel the need to punish, control, or dominate their partner. They may be seeking pity or attention, or have other selfish motives. They might also be trying to change or wear down a partner in an effort to have their own needs met.
Những người có hành vi thao túng trong các mối quan hệ đôi lúc có xuất thân từ một gia đình gốc (là gia đình người đó lớn lên) bị rối loạn chức năng. Họ có thể phải thao túng nhằm đáp ứng được những nhu cầu cơ bản nhất hoặc để né tránh sự trừng phạt hà khắc, hoặc họ có thể đã bị thao túng tinh thần bởi cha mẹ và học cách tương tác với mọi người bằng chính những gì họ quan sát và trải nghiệm.
People who use manipulative behavior in relationships sometimes come from a dysfunctional family of origin (the family they grew up in). They might have had to manipulate in order to get basic needs met or avoid harsh punishment, or they may have been emotionally manipulated by their parents and learned how to interact with others through what they observed and experienced.
Những người có dạng thức gắn bó có vấn đề và những người có mức độ lo âu cao có thể dễ có hành vi thao túng tinh thần. Trong một số trường hợp, hành vi thao túng có liên đới với các triệu chứng của một rối loạn tâm thần như rối loạn nhân cách ranh giới hoặc rối loạn nhân cách ái kỷ.
People who have attachment issues and people who have high levels of anxiety may be more likely to use emotional manipulation.10 In some cases, manipulative behavior is linked with symptoms of a mental health condition such as borderline personality disorder (BPD)11 or narcissistic personality disorder (NPD).12
Tổng kết. Recap
Người ta thao túng người khác để đạt những gì họ muốn. Dạng hành vi này có thể có nhiều nguyên nhân đến từ cách tương tác giữa người với người, đặc trưng tính cách, quá trình lớn lên có vấn đề, vấn đề trong dạng thức gắn bó hoặc một số bệnh lý sức khỏe tâm thần nào đó.
People manipulate others to get what they want. This type of behavior may have a number of causes including interpersonal dynamics, personality characteristics, a dysfunctional upbringing, attachment issues, or certain mental health conditions.
Làm sao để đáp lại hành vi thao túng? How to Respond to Manipulative Behavior
Bạn không phải chấp nhận hay dung túng cho hành vi thao túng và các dạng ngược đãi tinh thần khác từ bạn đời – hay từ bất kỳ ai trong cuộc sống. Bạn cần hiểu được rằng thao túng là một dạng hăm dọa tinh thần và bạn phải học cách đáp lại hành vi này.
Manipulation and other forms of emotional abuse that you do not have to tolerate or accept from a romantic partner—or anyone else in your life. It is important to understand that manipulation is a form of emotional blackmail and learn how to respond.
Đừng xem nhẹ hành vi thao túng. Don’t Minimize Manipulation
Bạn có thể tốn một chứt thời gian để nhận ra hành vi thao túng tinh thần, nhưng khi nhận ra được rồi, đừng xem nhẹ nó. Thao túng tinh thần cần được xử lý, dù bạn có là đối tượng đích hay chính là người thao túng.
It might take a while to recognize emotional manipulation, but when you do, don’t act as if it isn’t a big deal. Emotional manipulation needs to be addressed, whether you are the target or the perpetrator.
Bước đầu tiên là thừa nhận mình đang ở trong một mối quan hệ có tình trạng thao túng cảm xúc.
The first step is admitting that you’re in an emotionally manipulative relationship.
Hãy cân nhắc có một cuộc trao đổi thằng thắn và trực tiếp với đối phương để xử lý tình trạng này. Nếu bạn bị thao túng, bạn có thể nêu ra một số ví dụ cụ thể hành vi của họ và sự ảnh hưởng của nó lên bạn. Hãy mô tả thật chi tiết các dạng thao túng và cảm xúc của bạn khi đáp lại chúng.
Consider having an honest and direct conversation with your partner to address the manipulation. If you are being manipulated, you might name specific examples of their behavior and how it affects you. Be specific in describing the forms of manipulation and your feelings in response to them.
Ví dụ, bạn có thể nói, “Khi anh lờ đi những gì em nói mà anh không đồng ý, em cảm thấy rất buồn và chán nản. Em muốn cảm thấy tụi mình kết nối với nhau; anh có thấy thoải mái để tụi mình bàn về vấn đề này không?” hoặc “Khi anh nói với em về một chuyện em không hề nói, em cảm thấy rất bối rối và khó chịu. Chúng ta có thể nào trò chuyện thẳng thắng về những gì đang diễn ra được không?”
For instance, you might say, “When you shut down in response to my saying something that you disagree with, I feel sad and discouraged. I’d like to feel connected with you; is this something you are open to talking about?” or “When you tell me that I said something I didn’t say, I feel confused and frustrated. Can we have an honest talk about what is happening?”
Tìm kiếm hỗ trợ. Seek Help
Tìm ra gốc rễ của thao túng tinh thần có thể khá khó – đặc biệt là nếu một trong hai hoặc cả hai đều có khuynh hướng né tránh trao đổi thẳng thắn. Bạn có thể tham gia dịch vụ tư vấn tình cảm hoặc hôn nhân nếu cả hai bên đều sẵn sàng. Việc tự tìm đến một trị liệu viên cũng có thể giúp bạn hiểu được tình trạng thao túng tinh thần đang hiện diện trong mối quan hệ của bạn.
Getting to the root of emotional manipulation can be tricky—especially if one or both partners have a tendency to avoid honest discussions. You might attend relationship or marriage counseling if both parties are willing. Seeing a therapist on your own can also help you understand the emotional manipulation present in your relationship.
Một chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể giúp bạn và đối phương hiểu được cách xử lý hành vi thao túng nếu nó có liên đới với một bệnh lý tâm thần nào đó như lo âu chẳng hạn.
A mental health professional can also help you and your partner understand how to address manipulative behavior if it’s linked to a specific mental health condition such as anxiety.10
Trị liệu viên có thể cung cấp những đề xuất để hai bạn giao tiếp tốt hơn. Trị liệu cũng là cơ hội để cả hai bạn hiểu rõ hơn về những điều dễ làm nhau tổn thương, từ đây giúp tăng cường mối quan hệ.
A therapist can provide suggestions for better communication. Therapy is an opportunity for you and your partner to better understand both of your vulnerabilities, which may help strengthen the relationship.
Khi tình trạng thao túng vẫn mãi tiếp diễn, trị liệu viên có thể giúp bạn quyết định đặt để ranh giới lành mạnh ở đâu và nhận biết khi nào nên rời khỏi một người có thói thao túng nếu cần.
When manipulation persists, a therapist can help you decide where to set healthy boundaries and how to know when to walk away from a manipulative person if necessary.
Thiết lập ranh giới. Set Boundaries
Thiết lập ranh giới là cực kỳ quan trọng trong bất kỳ mối quan hệ nào, đặc biệt là khi một người có hành vi thao túng tinh thần. Hãy cố trao đổi với đối phương về những hành vi nào chấp nhận được và hành vi nào không thể được chấp nhận. Bạn cần nêu rõ những hậu quả khi các ranh giới này bị xâm phạm.
It’s important to set boundaries in any relationship, but especially so if someone is being emotionally manipulative. Try to have a discussion with your partner about what is acceptable behavior and what isn’t. You need to set specific consequences of boundaries as well.
Ví dụ, bạn có thể nói, “Nếu anh còn tiếp tục ngắt lời và phủ nhận những gì em đang thực sự cảm thấy, thì em sẽ không nói chuyện nữa và bỏ đi để tự chăm lo cho bản thân em.”
For instance, you might say, “If you continue to interrupt me and tell me that I’m not feeling what I’m actually feeling, I will stop engaging in this conversation and step away to take care of myself.”
Nếu họ tiếp tục ngắt lời và chối bỏ những suy nghĩ và cảm xúc của bạn, bạn có thể kết thúc cuộc hội thoại, rời khỏi phòng, và quay trở lại cuộc hội thoại khi bạn thực sự cảm thấy sẵn sàng. Nếu họ tiếp tục có hành vi thao túng, bạn có thể cân nhắc thiết lập một ranh giới cho chính bản thân bản, có thể là kết thúc mối quan hệ nếu tình trạng thao túng vẫn tiếp diễn đến một mức độ nào đó.
If they continue interrupting you and denying what you’re thinking and feeling, you can then end the conversation, leave the room, and return to the conversation when you are ready to do so at your own pace, in your own time. If they continue being manipulative, you may consider setting an internal boundary to end the relationship if the manipulation continues after a certain point.
Ví dụ, nếu đối phương tiếp tục chối bỏ những vấn đề đang tồn tại trong mối quan hệ và cho rằng bạn bị “điên” hoặc “quá nhạy cảm”, bạn cần nói rõ rằng bạn không thể tiếp tục mối quan hệ với một người không tôn trọng cảm xúc của bạn.
For instance, if your partner continues to deny there are any issues in your relationship and that you are “crazy” or “too sensitive,” you need to communicate that you can no longer be in a relationship with someone who chooses not to honor your feelings.
Trong một số trường hợp, thao túng và ngược đãi cảm xúc là điềm báo trước cho tình trạng ngược đãi thể chất. Nếu bạn cảm thấy mình có nguy cơ bị bạo hành thể chất, hãy lên kế hoạch rời đi. Hãy để gia đình và bạn bè biết bạn lên kế hoạch rời khỏi người kia, và thiết lập thời gian để gặp người bạn thực sự tin tưởng. Nếu được, bạn cần tìm một nơi khác để sống nếu bạn đang sống chung với người kia.
In some cases, manipulation and emotional abuse are precursors to physical abuse.13 If you feel you are in physical danger, make an exit plan. Let family and friends know that you plan to leave your partner, and set up a time to meet a trusted loved one. If possible, you may need to find another place to live if you live with your partner.
Yêu thương bản thân. Show Yourself Compassion
Nếu bạn là người sống sót sau những chuỗi ngày bị thao túng tinh thần, bạn sẽ thường đổ lỗi cho bản thân hoặc cảm thây tội lỗi khi đặt ra và làm tuân thủ những ranh giới với kẻ thao túng. Hãy nhớ rằng sự an toàn thể chất và tinh thần của bạn là quan trọng và bạn xứng đáng được bảo vệ và yêu thương. Tập yêu thương bản thân và nhớ rằng bạn xứng đáng cảm thấy an toàn và được tôn trọng trong một mối quan hệ.
If you are a survivor of emotional manipulation, you might have the tendency to blame yourself or feel guilty when you set and enforce boundaries with a manipulative person. Remember that your emotional and physical safety are important and worthy of protection and care. Practice giving yourself compassion and remember that you deserve to feel safe and respected in a relationship.
Bạn không thể kiểm soát hành vi của đối phương, nhưng bạn có thể cân nhắc chọn ở bên hoặc rời khỏi họ.
You can’t control the other person’s behavior, but you can control whether or not you choose to be around them.
Tổng kết. Recap
Nếu bạn đang bị thao túng trong mối quan hệ, đừng xem nhẹ hành vi này. Hãy trao đổi với đối phương, tìm kiếm hỗ trợ từ một chuyên gia sức khỏe tâm thần, tạo dựng ranh giới và đối xử với bản thân bằng sự yêu thương.
If you are experiencing manipulation in your relationship, don’t minimize the behavior. Talk to the other person, seek help from a mental health professional, create boundaries, and treat yourself with compassion.
Làm sao để trao đổi với đối phương về thao túng tinh thần? How to Talk to Your Partner About Manipulation
Khi bạn quyết định đến trao đổi với nửa kia về tình trạng thao túng trong mối quan hệ giữa bạn với họ, bạn cần có kế hoạch xem mình sẽ trao đổi ra sao. Khi bạn đối mặt với một người đang thao túng bạn, bạn sẽ có nguy cơ bị họ tiếp tục lợi dụng cùng những chiến lược để thao túng bạn thêm nữa.
When you decide to approach your partner about the manipulation in your relationship, it is important to have a plan for how this conversation will go. When you confront someone who is manipulating you, there is the risk that they will continue to use the same tactics to try to manipulate you further.
Họ có thể phản hồi bạn bằng cách hành xử kiểu phòng thủ, cố khiến bạn cảm thấy tội lỗi khi buông bỏ họ, hoặc đổ lỗi cho bạn vì những vấn đề tồn tại trong mối quan hệ. Sử dụng một số chiến lược dưới đây có thể hỗ trợ trò chuyện suôn sẻ hơn:
They may respond to this conversation by acting defensive, trying to guilt you into just letting it go, or blaming you for the problems in your relationship. Using some of the following strategies may help this conversation go more smoothly:
– Chuẩn bị trước: Trước khi trao đổi với người kia, hãy liệt kê ra những cách cụ thể mà họ đã đang thao túng bạn. Những ví dụ rõ ràng sẽ khiến người kia khó mà chối bỏ vấn đề được.
Be prepared: Before you talk to your partner, list some of the specific ways that you have been manipulated. Concrete examples make it more difficult for the other person to deny the problem.
– Sử dụng câu có từ “Tôi” (Ngôi thức nhất – ND): Tránh dùng ngôn từ đỗ lỗi hay chỉ trích, điều này chắc chắn sẽ khiên đối phương vào thế phòng thủ. Thay vào đó, hãy tập trung cuộc hội thoại vào những câu tập trung vào chính bạn (Ngôi thức nhất “Tôi) để thảo luận về cảm xúc và quá trình những vấn đề này ảnh hưởng đến bạn.
Use “I” statements: Avoid critical or blaming language that is sure to put your partner on the defense. Instead, focus on framing your conversation in terms of “I” statements that discuss your feelings and how you’ve been affected by these problems.14
– Lắng nghe người kia: Cho đối phương được chia sẻ cảm xúc của họ, nhưng vẫn phải khách quan và không để họ xem nhẹ vấn đề. Nếu nửa kia của bạn sẵn sàng lắng nghe quan điểm của bạn và thảo luận việcc thay đổi cách hai người tương tác thì hãy cân nhắc cho nhau một cơ hội để hàn gắn mối quan hệ, hướng về tương lai theo cách thức lành mạnh.
Listen to your partner: Give your partner the ability to share what they are feeling, but stay objective and don’t let them minimize the problem. If your partner is willing to listen to your perspective and discuss ways to change your interactions, consider it an opportunity to mend the relationship and move forward in a healthier way.
Nếu nửa kia trở nên tức giận, phòng thủ và không sẵn sàng lắng nghe, thì có lẽ đã đến lúc bạn phải thành thật với bản thân và quyết định liệu bạn có muốn duy trì mối quan hệ với người này hay không và cách thực hiện nó.
If your partner becomes angry, defensive, and unwilling to listen, then it may be time to honestly check in with yourself to decide how and if you want to stay in a relationship with this person.
Câu hỏi thường gặp. Frequently Asked Questions
Làm thế nào mà người thao túng giữ thế kiểm soát trong mối quan hệ? How do manipulators take control in relationships?
Một người thao túng có thể sử dụng nhiều chiến thuật khác nhau, bao gồm thao túng tâm lý, nói dối, đổ lỗi, và chỉ trích. Mục tiêu của họ là làm suy yếu nhận thức của đối phương về giá trị của chính họ, khiến cho đối phương khó tự đứng trên đôi chân mình.
Someone who manipulates their partner may use a variety of tactics, including gaslighting, lying, blaming, and criticizing. Their goal is to undermine their partner’s sense of self-worth, making it more difficult for their partner to stand up for themselves.7
Tại sao con người ta lại chấp nhận hay dung thứ cho hành vi thao túng trong mối quan hệ? Why do people accept or tolerate manipulation in relationships?
Một người có thể dần tin rằng họ phải nhận lỗi lầm cho hành vi của nửa kia. Họ có thể sợ phải bảo vệ bản thân, rời bỏ đối phương hay sợ ở một mình. Họ có thể lúc nào cũng muốn làm hài lòng hết thảy vì những sang chấn và họ có thể được nuôi dạy trong những gia đình nơi những nhu cầu và cảm xúc của họ từng bị chối bỏ hoặc xem nhẹ. Họ có thể thiếu đi hỗ trợ xã hội giúp họ rời bỏ khỏi mối quan hệ thao túng này.
A person may come to believe that they are to blame for their partner’s behavior. They may fear defending themselves, leaving their partner, or being alone. They may struggle with people-pleasing in response to trauma and they may have been raised in households where their needs and feelings were dismissed or minimized. They may also lack the social support to help them leave a manipulative relationship.15
Kết luận. Bottom Lines
Thao túng có thể là một cách dễ dàng “tự nhiên” để đối phó với một vấn đề khó hoặc để khiến mọi thứ đi theo hướng bạn muốn, nhưng hành vi này gây tổn thương và hủy hoại mối quan hệ của bạn. Bạn và đối phương xứng đáng nhận được giao tiếp chân thành và yêu thương.
Manipulation might seem like an easy or “natural” way to deal with a difficult issue or to get things to go the way you want them to, but it is hurtful and damaging to your relationships. You and your loved ones deserve honest and loving communication.
Nếu bạn bị thao túng trong một mối quan hệ, hãy từng bước xử lý hành vi này trước khi mọi chuyện tệ đi. Hãy thảo luận vấn đề với nửa kia, thiết lập ranh giới rõ ràng và sẵn sàng bỏ đi nếu họ không muốn thay đổi.
If you are experiencing manipulation in a relationship, take steps to address the behavior before it becomes worse. Discuss the problem with the other person, establish clear boundaries, and be willing to walk away if they are not willing to change.
Tham khảo. Sources
Stanford University. The ethics of manipulation.
Sweet PL. The sociology of gaslighting. Am Sociol Rev. 2019;84(5):851-875. doi:10.1177/0003122419874843
Johnson VE, Nadal KL, Sissoko DRG, King R. “It’s not in your head”: gaslighting, ‘splaining, victim blaming, and other harmful reactions to microaggressions. Perspect Psychol Sci. 2021;16(5):1024-1036. doi:10.1177/17456916211011963
Hopwood CJ, Wright AG. A comparison of passive-aggressive and negativistic personality disorders. J Pers Assess. 2012;94(3):296-303. doi:10.1080/00223891.2012.655819
Rakovec-Felser Z. Domestic violence and abuse in intimate relationship from public health perspective. Health Psychol Res. 2014;2(3):1821. doi:10.4081/hpr.2014.1821
Carton ST, Horan SM. A diary examination of romantic and sexual partners withholding affectionate messages. Journal of Social and Personal Relationships. 2013;31(2):221-246. doi:10.1177/0265407513490587
Karakurt G, Silver KE. Emotional abuse in intimate relationships: The role of gender and age. Violence Vict. 2013;28(5):804-821. doi:10.1891/0886-6708.vv-d-12-00041
Humeny C. A qualitative investigation of a guilt trip. Conference: Institute of Cognitive Science Spring Proceedings.
Schanz CG, Equit M, Schäfer SK, Käfer M, Mattheus HK, Michael T. Development and psychometric properties of the test of passive aggression. Front Psychol. 2021;12. doi:10.3389/fpsyg.2021.579183
Rodriguez LM, DiBello AM, Øverup CS, Neighbors C. The price of distrust: Trust, anxious attachment, jealousy, and partner abuse. Partner Abuse. 2015;6(3):298-319. doi:10.1891/1946-6560.6.3.298
Brüne M. Borderline personality disorder: Why ‘fast and furious’?. Evol Med Public Health. 2016;2016(1):52-66. doi:10.1093/emph/eow002
Green A, Charles K. Voicing the victims of narcissistic partners: A qualitative analysis of responses to narcissistic injury and self-esteem regulation. SAGE Open. 2019;9(2):215824401984669. doi:10.1177/2158244019846693
Office on Women’s Health, U.S. Department of Health and Human Services. Emotional and verbal abuse.
Rogers SL, Howieson J, Neame C. I understand you feel that way, but I feel this way: the benefits of I-language and communicating perspective during conflict. PeerJ. 2018;6:e4831. doi:10.7717/peerj.4831
Copp JE, Giordano PC, Longmore MA, Manning WD. Stay-or-leave decision making in nonviolent and violent dating relationships. Violence Vict. 2015;30(4):581-599. doi:10.1891/0886-6708.VV-D-13-00176
Nguồn: https://www.verywellmind.com/manipulation-in-marriage-2302245
Như Trang.
Exploring Psychology - Khám Phá Tâm Lý Học 