Não ướt là một rối loạn não bộ bị gây ra bởi tình trạng thiếu hụt Thiamine (tức Vitamin B1) trong thời gian dài. Còn được gọi là hội chứng Wernicke-Korsakoff (WKS), đặt theo tên của bác sĩ thần kinh Carl Wernicke và bác sỹ tâm thần kinh Sergei Korsakoff.
Wet brain is a disorder of the brain caused by a chronic thiamine (vitamin B1) deficiency. It’s also known as Wernicke-Korsakoff syndrome (WKS), named after German neurologist Carl Wernicke and neuropsychiatrist Sergei Korsakoff.
WKS có thể được chia thành hai giai đoạn hoặc tình trạng bệnh: bệnh não Wernicke và loạn thần Korsakoff. Não ướt thường gặp nhất ở những người có rối loạn sử dụng rượu bia. Trong thực tế, thuật ngữ “não ướt” được hình thành trực tiếp từ sự liên kết của bệnh lý này với chứng lệ thuộc và lạm dụng rượu bia.
WKS can be divided into two stages or conditions: Wernicke’s encephalopathy and Korsakoff’s psychosis. Wet brain is most commonly seen in people with alcohol use disorder. In fact, the term ‘wet brain’ was developed in direct reference to the condition’s link with alcohol dependence and misuse.
Tổng quan. At a Glance
Lạm dụng rượu bia mãn tính có thể để lại nhiều hệ quả nghiêm trọng lên sức khỏe, bao gồm tình trạng “não ướt”. Khi bạn uống quá nhiều, khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể bị ảnh hưởng. Điều này có thể dẫn đến thiếu hụt các vitamin và chất khoáng, bao gồm thiếu hụt thiamine nghiêm trọng. Cơ thể bạn cần thiamine để não và cơ chế chuyển hóa vận hành hiệu quả. Nếu một người mắc chứng não ướt, họ có thể xuất hiện các vấn đề về trí nhớ, điều phối chức năng và nhịp tim, v.v… Khi trở nặng, nó có thể gây chết người. Nếu bạn đang gặp vấn đề sử dụng rượu bia, hãy trao đổi với bác sĩ về các lựa chọn điều trị có thể hỗ trợ bạn.
Chronic alcohol misuse can have many serious health consequences, including what is commonly known as “wet brain.” When you drink excessively, it affects your body’s ability to absorb nutrients. This can lead to vitamin and mineral deficiencies, including a severe thiamine deficiency. Your body needs thiamine for your brain and metabolism to function properly. If a person develops wet brain, they may experience problems with memory, coordination, and heart rate, among others. When severe, it can also be fatal. If you are struggling with a drinking problem, talk to your doctor about treatment options that can help you achieve sobriety.
Đối tượng mắc bệnh. Who Gets Wet Brain?
Mặc dù ai cũng có thể mắc rối loạn này, nhưng người sử dụng chất có cồn sẽ dễ hình thành bệnh lý này hơn.
While anyone can develop the disorder, people who consume alcohol are more likely to develop the condition.
Theo Viện Quốc Gia về Chứng nghiện rượu và Lạm dụng rượu bia, 80% người mắc rối loạn sử dụng rượu bia bị thiếu hụt thiamine.
According to the National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, 80% of people with alcohol use disorder have a thiamine deficiency.1
Mặc dù não ướt thường liên đới nhiều nhất với rối loạn sử dụng rượu bia, nhưng nó cũng có thể là kết quả của các rối loạn ăn uống, suy dinh dưỡng, và các rối loạn dạ dày ruột, ảnh hưởng đến hấp thu thiamine.
While wet brain is most commonly associated with alcohol use disorder, it can also be the result of eating disorders, malnutrition, and gastrointestinal disorders that affect thiamine absorption.
Nghiên cứu cho thấy não ướt dễ xuất hiện ở nam giới hơn phụ nữ. Là vì nam giới có khả năng chẩn đoán mắc rối loạn sử dụng rượu bia cao hơn, nguyên nhân hàng đầu của não ướt. Bằng điều trị và kiểm soát phù hợp, bạn có thể ngăn chặn tác hại của bệnh lý này lên não bộ.
Research shows that wet brain is more likely to develop in men than women. This is because men are more likely to be diagnosed with alcohol use disorder, the leading cause of wet brain.2 With the proper treatment and management, it’s possible to reverse the damage the condition has caused to your brain.
Đặc điểm. Characteristics of Wet Brain
Não ướt gây ra nhiều triệu chứng khác nhau tùy vào giai đoạn bệnh. Dấu hiệu xuyên suốt là bị lẫn, thường khiến người bệnh khó nhận ra vấn đề đang diễn ra với họ.
Wet brain causes varying symptoms depending on the stage of your condition. A persistent sign is confusion, which often makes it difficult for people with the disorder to realize that something is wrong with them.
Nhiều triệu chứng của não ướt khá tương đồng với tình trạng ngộ độc rượu, khiến việc cẩn trọng chú ý đến các dấu hiệu bệnh khi người bệnh tỉnh táo là cực kỳ cần thiết. Các triệu chứng thường gặp:
Many signs of wet brain are similar to alcohol intoxication, which makes it essential to look out for signs of the condition when a person is sober. Common symptoms include:3
– Mất trí nhớ. Memory loss
– Song thị. Double vision
– Mất khả năng điều phối. Loss of coordination
– Trí nhớ có vấn đề. Difficulties with memory
– Chuyển động mắt nhìn bất thường. Abnormal eye movements
– Chuyển động mắt bất thường như mí mắt nặng. Unusual eye movements, such as drooping eyelids
– Mất hoặc giảm thân nhiệt. Loss of body heat or hypothermia
– Tim đập nhanh. Rapid heartbeat, also known as tachycardia
– Chóng mặt. Drowsiness
– Cơ mắt yếu. Eye muscle weakness
Khi không được điều trị, não ướt có thể tiến triển thành loạn thần Korsakoff, chính là giai đoạn gây chết người của bệnh lý này. Các triệu chứng ở giai đoạn này bao gồm: When left untreated, wet brain will develop into Korsakoff’s psychosis which is the fatal stage of the condition. Symptoms of this stage include:3
– Mệt mỏi. Fatigue
– Mê sảng. Delirium
– Mất trí nhớ nghiêm trọng. Severe memory loss
– Không thể hình thành ký ức mới. Inability to form new memories
– Ảo giác. Hallucinations
– Ảo giác trí nhớ. Confabulations
– Khó tập trung hoặc chú ý. Difficulty focusing or paying attention
Nếu bạn hoặc người thân có xuất hiện bất cứ triệu chứng nào ở trên, bạn cần ngay lập tức liên hệ dịch vụ y tế khẩn cấp hoặc bác sĩ của bạn.
If you or someone you love is exhibiting any of the above symptoms, it’s vital to immediately contact emergency health services or your healthcare provider.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh não ướt. Factors That Increase the Risk for Wet Brain
Mặc dù rối loạn sử dụng rượu bia là nguyên nhân hàng đầu, nhưng những yếu tố khác ngăn cản cơ thể nhận đủ thiamine cũng có thể châm ngòi cho rối loạn này. Một số yếu tố nguy cơ bao gồm:
While alcohol use disorder is the leading cause of wet brain, other factors that prevent your body from getting sufficient thiamine can also trigger the disorder. Such factors include:4
– Ung thư các giai đoạn nặng. Advanced stages of cancer
– Suy thận và chạy thận trong thời gian dài. Kidney failure and long-term dialysis 6
– HIV/AIDS. HIV/AIDS
– Nhiễm độc giáp, một bệnh lý gây tăng nồng độ hormone tuyến giáp. Thyrotoxicosis, a condition that causes high thyroid hormone levels
– Suy tim được chữa trị bằng thuốc lợi tiểu. Heart failure that is being treated with diuretic therapy
– Buồn nôn và nôn nghiêm trọng. Extreme nausea and vomiting
Các giai đoạn bệnh. Stages of Wet Brain.
Não ướt xuất hiện theo hai giai đoạn: Bệnh não Wernicke và loạn thần Korsakoff.
Wet brain occurs in two stages: Wernicke’s encephalopathy and Korsakoff’s psychosis.
Bệnh não Wernicke. Wernicke’s Encephalopathy
Giai đoạn đầu tiên thường nghiêm trọng nhưng chỉ tạm thời. Bệnh não Wernicke tiến triển thành loạn thần Korsakoff khi tình trạng não ướt không được chẩn đoán và điều trị. Ở giai đoạn này, người bệnh có thể khó đi lại hoặc bị lú lẫn khi thực hiện các hoạt động sống hằng ngày như mặc quần áo.
The first stage of wet brain is typically severe but temporary. Wernicke’s encephalopathy devolves into Korsakoff’s psychosis when wet brain goes undiagnosed and untreated. At this stage, a person with this condition might find it difficult to walk or become confused when engaging in daily activities such as getting dressed.
Khoảng 80 đến 90% người mắc rối loạn sử dụng rượu bia có bệnh não Wernicke phát triển thành loạn thần Korsakoff.
Around 80 to 90% of people with alcohol use disorder who have Wernicke’s encephalopathy develop Korsakoff’s psychosis.7
Bệnh não Wernicke có ba đặc điểm chính: Lú lẫn, thay đổi thị lực và khó khăn trong điều phối cơ. Tuy nhiên, một người mắc bệnh không cần xuất hiện cả ba đặc điểm này mới nhận được chẩn đoán mắc.
Wernicke’s encephalopathy has three main features: confusion, vision changes, and difficulty with muscular coordination. However, a person doesn’t have to exhibit all three for a diagnosis to be made.
Điều trị sớm trong giai đoạn này, thường là bổ sung thiamine, có thể làm giảm nhẹ các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tình trở nặng sang giai đoạn loạn thần Korsakoff. Mặc dù bệnh não Wernicke nhìn chung bị gây ra bởi chứng nghiện rượu, nhưng những nguyên nhân tiềm ẩn khác cũng bao gồm cả suy dinh dưỡng, bệnh gan, cường giáp và biếng ăn nặng.
Early treatment in this stage, typically with thiamine supplements, can alleviate symptoms and prevent the condition from degenerating into Korsakoff’s psychosis. Although Wernicke’s encephalopathy is generally caused by alcoholism, other potential causes include severe malnutrition, liver disease, hyperthyroidism, and severe anorexia.8
Loạn thần Korrsakoff. Korsakoff’s Psychosis
Loạn thần Korsakoff xuất hiện sau giai đoạn bệnh não Wernicke. Nó khá dai dẳng, mãn tính và thường không thể chữa. Các triệu chứng của giai đoạn này bao gồm tổn hại trí nhớ và năng lực học tập.
Korsakoff’s psychosis occurs after Wernicke’s encephalopathy. It’s persistent, chronic, and typically irreversible. Symptoms of this stage of wet brain include impaired memory and learning abilities.
Người mắc loạn thần Korsakoff gặp nhiều khó khăn hơn trong điều phối chức năng và chuyển động. Họ sẽ xuất hiện các triệu chứng mất trí nhớ ngược chiều và khó học tập cũng như xử lý thông tin mới.
People with Korsakoff’s psychosis have increased difficulty with coordination and movement. They will also exhibit symptoms of retrograde amnesia and find it challenging to learn and process new information.3
Không phải ai bị bệnh não Wernicke cũng bước sang giai đoạn loạn thần Korsakoff; nó thường xuất hiện do chẩn đoán sai hoặc không được điều trị đầy đủ ở giai đoạn bệnh não Wernicke.
Not everyone with Wernicke’s encephalopathy will also develop Korsakoff’s psychosis; it typically develops due to misdiagnosis and inadequate treatment of the former condition.
Bệnh lý này còn được gọi là sa sút trí tuệ do rượu bia vì nó có thể gây mất trí nhớ nghiêm trọng bao gồm ảo giác và các thay đổi trong hành vi, vốn là những dấu mốc tiêu biểu của chứng sa sút trí tuệ. Người mắc loạn thần Korsakoff xuất hiện tình trạng mất trí nhớ và gặp khó khăn trong hình thành những ký ức mới. Bạn có thể thấy rằng họ có thể kể lại một thử thách đã xảy ra một tiếng trước với bạn một cách chi tiết nhưng sau đó một vài ngày lại chẳng nhớ gì cả.
The condition is also referred to as alcoholic dementia because of its ability to cause severe memory loss and induce hallucinations and behavioral changes, which are all hallmarks of dementia. People with Korsakoff’s psychosis experience memory loss and have difficulty forming new memories. You might find that they can narrate an ordeal to you in detail an hour after it happens but cannot remember it a few days later.
Xác định. Identifying Wet Brain
Một chẩn đoán phù hợp không thể được thực hiện với người mắc rối loạn sử dụng rượu bia cho đến khi họ trong quá trình hồi phục. Vì nhiều triệu chứng của não ướt khá tương đồng với triệu chứng cai chất có cồn. Chẩn đoán sớm chứng não ướt là tối quan trọng giúp điều trị hiệu quả bệnh lý này.
A proper diagnosis of wet brain can’t be made for a person with alcohol use disorder until they are in recovery. This is because many symptoms of wet brain are similar to withdrawal symptoms from alcohol. Early diagnosis of wet brain is essential for effective treatment of the condition.
Bác sĩ của bạn sẽ yêu cầu thực hiện các bài kiểm tra lượng thiamine trong quá trình chẩn đoán chứng bệnh này. Họ cũng có thể kiểm tra các dấu hiệu của rối loạn sử dụng rượu bia vốn chính là nguyên nhân hàng đầu gây não ướt. Chụp MRI não có thể được khuyến nghị thực hiện để xem xem có tổn hại gì tới mô não của bạn không.
Your doctor will order tests to check your thiamine levels when attempting to diagnose wet brain. They might also check for signs of alcohol use disorder which is the leading cause of wet brain. A brain MRI to show if there has been any damage to tissues in your brain might be recommended.7
Nguyên nhân. What Causes Wet Brain?
Não ướt bị gây ra bởi thiếu hụt thiamine (vitamin B1) nghiêm trọng. Thiamine cực kỳ thiết yếu trong quá trình chuyển đổi đường thành năng lượng và kiến tạo các chất truyền tin hóa học trong não.
Wet brain is caused by a severe thiamine (vitamin B1) deficiency. Thiamine is essential for converting sugar to energy in our bodies and creating chemical messengers in our brains.9
Người sử dụng rượu bia mãn tính thường có các ống tiêu hóa bị sưng viêm, khiến cơ thể khó hấp thụ thiamine cơ thể cần từ thức ăn ta tiêu thụ.
Chronic alcohol users often have inflamed digestive tracts, making it difficult for the body to absorb the thiamine it needs from the foods they consume.
Lạm dụng chất có cồn cũng khiến cơ thể khó chuyển hóa và sử dụng thiamine mà nó đã hấp thu.
Alcohol misuse also makes it hard for the body to convert and use the thiamine that it does absorb.
Điều trị. Treatment for Wet Brain
Hiện chưa có phương pháp trị khỏi chứng não ướt. Chẩn đoán và can thiệp sớm có thể đảo ngược một số triệu chứng của bệnh não Wernicke, là giai đầu của bệnh lý này.
There is currently no cure for wet brain. Early diagnosis and treatment can reverse some of the symptoms of Wernicke’s encephalopathy, which is the first stage of the condition.
Hành động cần làm đầu tiên? Cho bệnh nhân tiếp nhận thiamine liều cao. Vì não cực kỳ thiếu loại vitamin này nên ta cần bắt đầu trữ lại lượng thiamine.
The first course of action? Administering high doses of thiamine. Because the brain is severely deficient in this vitamin, it is essential to begin restoring thiamine levels.
Tuy nhiên, đây là cách hiệu quả nhất trong những giai đoạn đầu của bệnh, khi mà thiamine vẫn còn có thể giúp cải thiện chức năng não bộ.
However, this is most effective in the early stages of the condition, where thiamine can still help to improve brain function.
Thiamine hoặc được cho bằng uống hoặc truyền tĩnh mạch. Các vitamin và thực phẩm bổ sung khác giúp cơ thể sản xuất và sử dụng thiamine hiệu quả hơn cũng có thể được bác sỹ khuyến nghị. Tuy nhiên, thiamine chẳng giúp gì nhiều với loạn thần Korsakoff vì nó không thể đảo ngược tình trạng mất trí nhớ.
Thiamine will either be administered orally or intravenously.10 Other vitamins and supplements which will help your body more effectively produce and utilize thiamine might also be recommended by your doctor. However, thiamine does little to help with Korsakoff’s psychosis as it can’t help to reverse memory loss.
Ứng phó. Coping With Wet Brain
Não ướt là một rối loạn nghiêm trọng cần được chẩn đoán sớm và điều trị phù hợp. Nếu bạn may mắn được chẩn đoán sớm, tổn hại lên não vẫn có thể được ngăn chặn. Ngoài kế hoạch điều trị, các kỹ thuật kiểm soát dưới đây có thể giúp bạn bình phục hoàn toàn.
Wet brain is a severe disorder that needs early diagnosis and adequate treatment. If you are lucky to have gotten an early diagnosis, the damage done to your brain is still reversible. In addition to your treatment plan, the following management techniques can help you make a full recovery.
– Cai rượu bia. Abstinence From Alcohol
Não ướt thường bị gây ra bởi lạm dụng chất có cồn. Cai rượu bia hoàn toàn trong lúc tiếp nhận điều trị là cực kỳ quan trọng giúp bạn phục hồi hoàn toàn. Cai rượu bia nên được duy trì ngay cả sau khi bạn hoàn toàn hồi phục khỏi bệnh lý này.
Wet brain is often caused by alcohol misuse. Abstaining from alcohol completely while receiving treatment for wet brain is vital for a full recovery. Abstinence should persist even after making a full recovery from the condition.
Duy trì chế độ ăn uống cân bằng. Maintain a Balanced Diet
Mặc dù não ướt bị gây ra bởi thiếu hụt thiamine, việc tiêu thụ mỗi ngày các vitamin và chất dinh dưỡng thiết yếu khác cũng có thể giúp cơ thể bạn hấp thu và sử dụng có hiệu quả thiamine hơn, vốn cũng là một hình thức điều trị cho bệnh lý này.
While wet brain is caused by a thiamine deficiency specifically, consuming the daily recommended doses of other essential vitamins and nutrients can help your body more effectively absorb and utilize thiamine being given as treatment for the condition.
Ăn đồ ăn giàu thiamine. Eat Foods Rich in Thiamine
Bạn cũng cần tiếp tục ăn các thực phẩm giàu thiamine ngay cả sau khi bạn không sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung thiamine. Những thức ăn như cam, sữa, rau xà lách, thịt heo và đậu nành đều giàu thiamine.
It’s essential to continue eating foods that are rich in thiamine even after you discontinue thiamine supplements. Foods like oranges, milk, spinach, pork, and soybeans are all rich in thiamine.
Tham khảo. Sources
U.S. Department of Health & Human Services. Alcohol Alert.
National Institute on Drug Abuse. Sex and gender differences in substance use.
National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. Wernicke-Korsakoff syndrome.
National Library of Medicine. Wernicke-korsakoff syndrome.
Isenberg-Grzeda E, Alici Y, Hatzoglou V, Nelson C, Breitbart W. Nonalcoholic thiamine-related encephalopathy (Wernicke-Korsakoff Syndrome) among inpatients with cancer: A series of 18 cases. Psychosomatics. 2016;57(1):71-81. doi:10.1016/j.psym.2015.10.001
Oudman E, Wijnia JW, Severs D, et al. Wernicke’s encephalopathy in acute and chronic kidney disease: A systematic review. J Ren Nutr. 2024;34(2):105-114. doi:10.1053/j.jrn.2023.10.003
National Organization for Rare Disorders. Wernicke-Korsakoff syndrome.
Habas E, Farfar K, Errayes N, Rayani A, Elzouki AN. Wernicke encephalopathy: An updated narrative review. Saudi J Med Med Sci. 2023;11(3):193-200. doi:10.4103/sjmms.sjmms_416_22
National Library of Medicine. Thiamin.
Praharaj SK, Munoli RN, Shenoy S, Udupa ST, Thomas LS. High-dose thiamine strategy in Wernicke-Korsakoff syndrome and related thiamine deficiency conditions associated with alcohol use disorder. Indian J Psychiatry. 2021;63(2):121-126. doi:10.4103/psychiatry.IndianJPsychiatry_440_20
Nguồn: https://www.verywellmind.com/wet-brain-definition-symptoms-causes-treatment-5324050
Như Trang.
Exploring Psychology - Khám Phá Tâm Lý Học 