5 Kỹ năng chính trong Trí tuệ cảm xúc (5 Main Skills in Emotional Intelligence)

Trí tuệ cảm xúc, có khi được gọi tắc là EI hay EQ, là khả năng nhận diện, phiên giải và điều tiết cảm xúc cá nhân, và hiểu được cảm xúc của mọi người. Kỹ năng trí tuệ cảm xúc là những năng lực giúp bạn có được sức khỏe tinh thần và thể chất cũng những các mối quan hệ tốt đẹp hơn với người khác.

Emotional intelligence, sometimes referred to as EI or EQ, is the ability to recognize, interpret, and regulate your own emotions, and understand those of other people. Emotional intelligence skills are abilities that allow for better personal well-being and interpersonal relationships.

Trí tuệ cảm xúc đưa đến nhiều lợi ích, bao gồm thành tích học tập cao hơn, năng lực ra quyết định tốt hơn, và thành công hơn trong cuộc sống. Một số chuyên gia còn cho rằng EQ quan trọng hơn cả IQ, còn gọi thông minh nhận thức.

Being emotionally intelligent is linked to a range of benefits, including higher academic achievement,1 better decision-making abilities,2 and greater overall success in life.3 Some experts even suggest that EQ might be more important than IQ, or cognitive intelligence.

Điều gì khiến bạn thông minh cảm xúc? Theo nhà tâm lý học Daniel Goleman, người phổ biến và viết nhiều bài mở rộng về khái niệm này, thì có 5 kỹ năng chính góp phần tạo nên thông minh cảm xúc. Bài viết này sẽ thảo luận cách bạn có thể cải thiện các kỹ năng trí tuệ cảm xúc cốt lõi này, từ đó nâng cao chỉ số EQ.

What does it take to be emotionally intelligent? According to psychologist Daniel Goleman, who popularized and wrote extensively about the concept, five key skills contribute to emotional intelligence. This article discusses how you can improve these critical emotional intelligence skills, thereby raising your EQ.

1. Tự nhận thức. Self-Awareness

Tự nhận thức là khả năng nhận ra và hiểu được chính những cảm xúc của bản thân, một kỹ năng trí tuệ cảm xúc tối quan trọng. Không chỉ dừng lại ở việc nhận ra được cảm xúc của bản thân, nó còn xoay quanh việc nhận ra tác động của hành động, tâm trạng và cảm xúc của bạn lên người khác.

Self-awareness is the ability to recognize and understand your own emotions, a critical emotional intelligence skill. Beyond the recognition of your emotions, it also includes being aware of the effect of your actions, moods, and emotions on others.4

Để tự nhận thức chính mình, bạn phải học các xác định chính xác cảm xúc cụ thể đang có trong bạn. Bạn phải giám sát được chính những cảm xúc của mình và nhận ra các dạng phản ứng cảm xúc khác nhau. Những người biết tự nhìn nhận bản thân cũng sẽ nhận diện được mối quan hệ giữa cảm xúc và hành vi của chính mình.

To become self-aware, you must learn to correctly identify each particular emotion you experience. You must be capable of monitoring your own emotions and recognizing different emotional reactions. Self-aware individuals also recognize the relationship between how they feel and how they behave.

Khi bạn tự biết nhận thức, bạn nhận ra các thế mạnh và giới hạn của bản thân, và cởi mở với thông tin và trải nghiệm mới, từ đó học hỏi được từ quá trình tương tác với người khác. Goleman cho rằng những người sở hữu khả năng tự nhận thức cao đều có óc hài hước, tự tin vào bản thân và những năng lực mình có,họ cũng biết được cách mọi người nhìn nhận về mình.

When you are self-aware, you recognize your personal strengths and limitations, are open to new information and experiences, and learn from your interactions with others. Goleman suggests that people who possess self-awareness have a good sense of humor, are confident in themselves and their abilities, and are aware of how other people perceive them.5

Làm sao để tự nhận thức bản thân tốt hơn. How to Improve Self-Awareness

­- Khuyến khích phản hồi mang tính xây dựng. Ask for constructive feedback

– Giữ sổ tay ghi chép. Keep a journal

– Học kỹ năng mới. Learn new skills

– Thiền. Meditate

– Chú ý đến những suy nghĩ và cảm xúc của bản thân. Pay attention to your thoughts and emotions

– Theo đuổi đam mê. Pursue your passions

– Thực hành chánh niệm. Practice mindfulness

– Chiêm nghiệm những gì đã trải qua. Reflect on your experiences

– Thiết lập mục tiêu. Set goals

– Độc thoại nội tâm tích cực. Use positive self-talk

– Nỗ lực xây dựng tư duy trưởng thành. Work on building a growth mindset

2. Tự điều tiết. Self-Regulation

Ngoài nhận thức rõ cảm xúc và tác động của bạn lên mọi người, trí tuệ cảm xúc còn đòi hỏi bạn phải điều chỉnh và kiểm soát cảm xúc của chính mình.

In addition to being aware of your own emotions and the impact you have on others, emotional intelligence requires you to regulate and manage your emotions.4

Kỹ năng trí tuệ cảm xúc này không có nghĩa là phong bế cảm xúc của bản thân và che giấu điều bạn thực sự cảm thấy – nó đơn giản chỉ là chờ đến thời điểm và nơi chốn thích hợp để thể hiện chúng. Tự điều tiết ở đây là thể hiện cảm xúc một cách phù hợp.

This emotional intelligence skill doesn’t mean putting emotions on lockdown and hiding your true feelings—it simply means waiting for the right time and place to express them. Self-regulation is all about expressing your emotions appropriately.

Những người giỏi điều tiết thường sẽ khá linh hoạt và thích ứng nhanh với thay đổi. Họ cũng giỏi kiểm soát xung đột và làm dịu các tình huống căng thẳng hoặc khó khăn.

Those who are skilled in self-regulation tend to be flexible and adapt well to change. They are also good at managing conflict and diffusing tense or difficult situations.

Người có kỹ năng tự điều tiết thường có sự tận tâm cao. Họ cân nhắc kỹ lưỡng cách mà họ ảnh hưởng lên người khác và chịu trách nhiệm cho hành động của bản thân.

People with strong self-regulation skills tend to be high in conscientiousness.6 They are thoughtful about how they influence others and take responsibility for their own actions.

Làm sao để cải thiện khả năng tự điều tiết. How to Improve Self-Regulation

– Chú tâm đến suy nghĩ và cảm nhận của bản thân. Be mindful of your thoughts and feelings

– Xây dựng kỹ năng chịu đựng sự khó chịu. Build distress tolerance skills

– Tìm cách kiểm soát các cảm xúc khó chịu. Find ways to manage difficult emotions

– Xem thách thức là cơ hội. Look at challenges as opportunities

– Thực hành kỹ năng giao tiếp. Practice communication skills

– Nhận ra rằng mình có quyền chọn lựa cách mình phản hồi. Recognize that you have a choice in how you respond

– Tái chỉnh khung nhận thức để thay đổi những dạng suy nghĩ và phản hồi cảm xúc. Use cognitive reframing to change thought patterns and emotional responses

– Cố gắng chấp nhận cảm xúc của bản thân. Work on accepting your emotions

3. Kỹ năng xã hội. Social Skills

Thấu hiểu cảm xúc thực sự không chỉ giới hạn ở việc hiểu được cảm xúc của chính mình và mọi người. Bạn còn cần phải đưa thông tin này áp dụng vào thực tế trong tương tác và giao tiếp hằng ngày.

True emotional understanding involves more than just understanding your own emotions and those of others. You must also be able to put this information to work in your daily interactions and communications.

Vì vậy, việc có thể tương tác tốt với mọi người là một kỹ năng trí tuệ cảm xúc quan trọng. Kỹ năng xã hội như lắng nghe tích cực, giao tiếp bằng lời và không lời, cùng với khả năng thuyết phục sẽ giúp bạn xây dựng những mối quan hệ có ý nghĩa với mọi người và bồi đắp hiểu biết mạnh mẽ hơn về họ cũng như chính mình.

Thus, being able to interact well with others is an important emotional intelligence skill.7 Social skills such as active listening skills, verbal and nonverbal communication skills, and persuasiveness allow you to build meaningful relationships with others and develop a stronger understanding of them and yourself.

Những kỹ năng này cũng rất quan trọng trong công việc. Tại đây, các nhà quản lý sẽ có lợi khi sử dụng các kỹ năng xã hội để xây dựng mối quan hệ và kết nối với nhân viên. Nhân viên cũng có lợi khi hình thành được mối quan hệ mạnh mẽ với người lãnh đạo và đồng nghiệp.

These skills are important in the workplace as well.8 In professional settings, managers benefit from using social skills to build relationships and connections with employees. Workers also benefit from being able to develop a strong rapport with leaders and co-workers.

 Làm sao để cải thiện kỹ năng xã hội: How to Improve Social Skills

– Đặt câu hỏi mở. Ask open-ended questions

– Lưu tâm đến các kỹ năng xã hội của mọi người. Notice other people’s social skills

– Tập giao tiếp tốt bằng ánh mắt. Practice good eye contact

– Tập các kỹ năng xã hội. Practice your social skills

– Tập lắng nghe tích cực. Practice active listening

– Cho thấy sự quan tâm dành cho mọi người. Show interest in others

– Sử dụng kỹ thuật “phá băng” để mở đầu cuộc trò chuyện. Use icebreakers to help start conversations

– Quan sát ngôn ngữ cơ thể của bản thân. Watch your body language

4. Thấu cảm. Empathy

Thấu cảm, hay khả năng thấu hiểu cảm xúc của người khác và nhìn nhận mọi chuyện từ góc nhìn của họ, là một kỹ năng trí tuệ cảm xúc tối quan trọng khác. Là khi ta có thể nhận ra trạng thái cảm xúc của người khác và hiểu được tại sao họ lại cảm thấy như vậy.

Empathy, or the ability to understand other people’s feelings and see things from their point of view, is another critical emotional intelligence skill.4 It involves being able to recognize another person’s emotional states and understand why they are experiencing them.

Thấu cảm cho phép bạn hiểu được sự tương tác của quyền lực ảnh hưởng như thế nào đến các mối quan hệ xã hội, như quan hệ giữa các nền văn hóa và các cộng đồng với nhau. Điều này rất quan trọng giúp hướng dẫn bạn tương tác với những người bạn gặp mỗi ngày.

Being empathetic allows you to understand the power dynamics that can influence social relationships, such as those that exist between different cultures and communities.9 This is important for guiding your interactions with different people you encounter each day.

Những người có lòng thấu cảm cao có thể cảm nhận được ai là người nắm giữ sức mạnh trong một mối quan hệ, và cũng hiểu được làm sao mà nó tác động lên cảm xúc và hành vi của một người. Vì lẽ đó, họ có thể phiên giải tốt hơn các tình huống xoay quanh sự vận động của quyền lực.

Those high in empathy can sense who possesses power in a relationship, and also understand how this impacts each person’s feelings and behaviors. Because of this, they can better interpret situations that hinge on power dynamics.

Làm sao để xây dựng sự thấu cảm: How to Build Empathy

– Sẵn lòng chia sẻ cảm xúc. Be willing to share your feelings

– Gắn bản thân với một lý do, như một dự án cộng đồng. Engage in a cause, such as a community project

– Lắng nghe mọi người. Listen to other people

­- Tập thiền tâm từ. Practice loving-kindness meditation

– Nói chuyện với người mới. Talk to new people

– Cố tưởng tượng bản thân trong hoàn cảnh của người khác. Try to imagine yourself in someone else’s place

5. Động lực. Motivation

Người thông minh cảm xúc sẽ được thúc đẩy bởi những thứ vượt ra khỏi những phần thưởng từ bên ngoài như danh tiếng, tiền bạc, sự công nhận và ca ngợi. Thay vào đó, họ có đam mê hoàn thành những mục tiêu và nhu cầu nội tại.

People who are emotionally intelligent are motivated by things beyond external rewards like fame, money, recognition, and acclaim.10 Instead, they have a passion to fulfill their own inner needs and goals.

Người có kỹ năng thông minh cảm xúc tìm kiếm những phần thưởng từ bên trong, còn gọi là động lực nội tại. Họ trả nghiệm trạng thái “dòng chảy” nhờ toàn tâm toàn ý với một hoạt động hoặc theo đuổi những trải nghiệm đỉnh cao.

People with this emotional intelligence skill seek internal rewards, also known as intrinsic motivation. They experience flow from being totally in tune with an activity and pursue peak experiences.

Những người có động lực cao thường thiên hướng hành động. Họ thiết lập mục tiêu, có nhu cầu thành công cao, và luôn tìm kiếm những cách làm tốt hơn. Họ cũng thường rất cam kết và giỏi đưa ra sáng kiến.

Those who are competent in motivation tend to be action-oriented. They set goals, have a high need for achievement, and are always looking for ways to do better. They also tend to be very committed and are good at taking initiative.

Làm sao để cải thiện động lực: How to Improve Motivation

– Tránh lạm dụng phần thưởng từ bên ngoài. Avoid overusing extrinsic rewards

­- Ăn mừng kết quả. Celebrate your results

– Tập trung vào đặt ra những mục tiêu nhỏ, đo lường được. Focus on setting small, measurable goals

– Chấp nhận thách thức để giữ sự hứng khởi. Introduce challenges to keep things interesting

– Thiết lập mục tiêu để giúp xây dựng động lực nội tại. Set goals to help build intrinsic motivation

– Kết hợp với bạn bè hoặc đồng nghiệp để tăng cường tính trách nhiệm. Work with a friend or co-worker to foster accountability

Tạo sao kỹ năng thông minh cảm xúc lại quan trọng? Why Emotional Intelligence Skills Are Important

Sở hữu kỹ năng trí tuệ cảm xúc mạnh có thể có nhiều tác động tích cực lên đời sống của một người. Người có các kỹ năng này thường rất hay ho, chẳng hạn. Họ có thể xử lý cả những tình huống xã hội ngượng ngùng nhất bằng sự duyên dáng và khiến mọi người thoải mái.

Possessing strong emotional intelligence skills can have a number of positive effects on a person’s life. People with such skills can keep their cool, for example. They are able to handle even the most awkward social situations with grace and make others feel at ease.

Một số lợi ích từ việc có kỹ năng trí tuệ cảm xúc tốt liên quan đến cải thiện trong các khía cạnh sau:

Some of the benefits of having good emotional intelligence skills include improvements in each of these areas:

– Tài lãnh đạo: Trí tuệ cảm xúc giúp bạn trở thành một nhà lãnh đạo hiệu quả. Leadership: Emotional intelligence allows you to be a more effective leader.11

– Giao tiếp: Hiểu được cảm xúc của mọi người giúp bạn giao tiếp với họ tốt hơn. Communication: Understanding how others are feeling allows you to communicate with them better.

– Tự giác ngộ: Nhận thức rõ hơn những gì mình cảm thấy giúp bạn hiểu bản thân sâu sắc hơn. Self-knowledge: Being more aware of what you are feeling allows you to understand yourself more deeply.

– Tự kiểm soát: Nhận thức cảm xúc cũng giúp bạn xây dựng những năng lực tự kiểm soát chính mình. Self-control: Awareness of your emotions also allows you to develop your self-control abilities.12

– Kiểm soát căng thẳng: Việc kiểm soát cảm xúc hiệu quả giúp bạn kiểm soát tốt hơn các tình huống đầy căng thẳng hoặc xung đột. Stress management: Managing your emotions effectively allows you to exert greater control in situations marked by stress or conflict.

Kỹ năng trí tuệ cảm xúc cũng giúp bạn cảm thấy thấu cảm hơn với mọi người xung quanh. Kỹ năng này đóng một vai trò quan trọng trong phát triển và duy trì các mối quan hệ với mọi người. Việc tạo ra kết nối mạnh mẽ với người khác sẽ giúp bạn bồi đắp được một mạng lưới hỗ trợ xã hội mạnh mẽ.

Emotional intelligence skills also allow you to feel greater empathy for the people around you. This skill plays an important role in developing and maintaining interpersonal relationships. Creating strong connections with others enables you to foster a strong social support network, which plays a pivotal role in both physical and mental health.

Tổng kết. Recap

Việc xây dựng kỹ năng trí tuệ cảm xúc có thể tác động tích cực lên đời sống của bạn. Ngoài giúp bạn nhận thức rõ hơn cảm xúc của chính mình, những kỹ năng này còn giúp bạn xây dựng được các mối quan hệ vững mạnh và thành công trong nhiều tương tác xã hội.

Building your emotional intelligence skills can have a positive impact on your life. In addition to helping you become more aware of your own feelings, these skills can help you build stronger relationships and succeed in social situations.

Thông minh cảm xúc là yếu tố thiết yếu giúp bạn hiểu được chính mình cũng như thành công định hướng thế giới xã hội. Mặc dù một số người thường có được những kỹ năng này một cách tự nhiên, nhưng vẫn có cách để mọi người học và tăng cường các kỹ năng trí tuệ cảm xúc của bản thân.

Emotional intelligence is essential for understanding yourself as well as successfully navigating your social world. While some people tend to come by these skills naturally, there are strategies that anyone can use to learn and strengthen their emotional intelligence skills.

Câu hỏi thường gặp. Frequently Asked Questions

Làm sao để cải thiện kỹ năng trí tuệ cảm xúc? How do you improve emotional intelligence skills?

Bạn có thể cải thiện kỹ năng trí tuệ cảm xúc của mình và gọi tên các cảm xúc. Một khi đã có thể nhận ra cảm xúc hiện có, bạn có thể bắt tay vào kiểm soát những cảm xúc này và sử dụng nó để định hướng các tình huống xã hội. Việc nỗ lực trau dồi các kỹ năng xã hội, bao gồm khả năng làm việc nhóm và hiểu được cảm nhận của người khác, cũng có thể giúp bạn phát triển các năng lực trí tuệ cảm xúc vững mạnh.

You can improve your emotional intelligence skills by identifying and naming your emotions. Once you are better able to recognize what you are feeling, you can then work on managing these feelings and using them to navigate social situations. Working on social skills, including your ability to work in a team and understand what others are feeling, can also help you develop strong emotional intelligence abilities.

Kỹ năng trí tuệ cảm xúc nào quan trọng giúp kiểm soát xung đột? What emotional intelligence skills are important in managing conflict?

Nghiên cứu cho rằng các kỹ năng như giải quyết vấn đề, kiểm soát căng thẳng hay kỹ năng giao tiếp liên nhân đều thiết yếu giúp kiểm soát xung đột hiệu quả. Những năng lực này đều cần có trí tuệ cảm xúc, vậy nên thúc đẩy các kỹ năng này cũng giúp bạn kiểm soát xung đột thành công hơn.

Research suggests that skills such as problem-solving, stress management, and interpersonal relations are essential for effective conflict management.13 These abilities all require emotional intelligence, so boosting these skills can help you manage conflicts more successfully.

Làm sao các kỹ năng trong thông minh cảm xúc kết nối với các kỹ năng tương tác liên nhân? How are emotional intelligence skills connected to interpersonal skills?

Các kỹ năng giao tiếp liên nhân là những năng lực bạn sử dụng khi tương tác và kết nối với mọi người. Chúng cho phép bạn tạo ra những mối quan hệ lành mạnh, có ý nghĩa và giao tiếp hiệu quả. Để phát triển các kỹ năng liên nhân, bạn cần phiên giải và hiểu được cảm xúc của mọi người. Năng lực này chính là một kỹ năng then chốt trong trí tuệ cảm xúc.

Interpersonal skills are the abilities you use when interacting and connecting with others. They allow you to create healthy, meaningful relationships and to communicate effectively. To develop interpersonal skills, it is essential to be able to interpret and understand other people’s emotions. This ability is a key emotional intelligence skill.14

Tham khảo. Sources

Lanciano T, Curci A. Incremental validity of emotional intelligence ability in predicting academic achievement. Am J Psychol. 2014;127(4):447-461. doi:10.5406/amerjpsyc.127.4.0447

Alzoubi HM, Aziz R. Does emotional intelligence contribute to quality of strategic decisions? The mediating role of open innovation. J Open Innov Tech Market Complex. 2021;7(2):130. doi:10.3390/joitmc7020130

Razzaq F, Zadeh ZF, Aftab F. A theoretical evaluation of four influential models of emotional intelligence. Baharia J Profession Psychol. 2016;15(2):39-62.

Drigas AS, Papoutsi C. A new layered model on emotional intelligence. Behav Sci. 2018;8(5):45. doi:10.3390/bs8050045

Goleman D. Emotional Intelligence: Why it Can Matter More Than IQ. Bantam Books; 2006.

Hampson SE, Edmonds GW, Barckley M, Goldberg LR, Dubanoski JP, Hillier TA. A Big Five approach to self-regulation: Personality traits and health trajectories in the Hawaii longitudinal study of personality and health. Psychol Health Med. 2016;21(2):152-162. doi:10.1080/13548506.2015.1061676

Trigueros R, Sanchez-Sanchez E, Mercader I, et al. Relationship between emotional intelligence, social skills and peer harassment. A study with high school students. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(12):4208. doi:10.3390/ijerph17124208

Deming DJ. The growing importance of social skills in the labor market. Quarter J Econom. 2017;132(4):1593-1640. doi:10.1093/qje/qjx022

Cabán-Alemán C, King J, Padilla A, Tse J. Teaching cultural humility: Understanding others by reflecting on ourselves. In: Foster AE, Yaseen ZS, (eds).Teaching Empathy in Healthcare. Springer International Publishing; 2019:179-191. doi:10.1007/978-3-030-29876-0_11

Trigueros R, Aguilar-Parra JM, Cangas AJ, Bermejo R, Ferrandiz C, López-Liria R. Influence of emotional intelligence, motivation and resilience on academic performance and the adoption of healthy lifestyle habits among adolescents. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(16):2810. doi:10.3390/ijerph16162810

Reshetnikov VA, Tvorogova ND, Hersonskiy II, Sokolov NA, Petrunin AD, Drobyshev DA. Leadership and emotional intelligence: Current trends in public health professionals training. Front Public Health. 2020;7:413. doi:10.3389/fpubh.2019.00413

Gilar-Corbi R, Pozo-Rico T, Sánchez B, Castejón JL. Can emotional intelligence be improved? A randomized experimental study of a business-oriented EI training program for senior managers. PLoS One. 2019;14(10):e0224254. doi:10.1371/journal.pone.0224254

Başoğul C, Özgür G. Role of emotional intelligence in conflict management strategies of nurses. Asian Nurs Res. 2016;10(3):228-233. doi:10.1016/j.anr.2016.07.002

Petrovici A, Dobrescu T. The role of emotional intelligence in building interpersonal communication skills. Procedia Soc Behav Sci. 2014;116:1405-1410. doi:10.1016/j.sbspro.2014.01.406

Nguồn: https://www.verywellmind.com/components-of-emotional-intelligence-2795438

Như Trang.