Epinephrine và norepinephrine là những chất hóa học được sản sinh tự nhiên trong cơ thể giúp khởi động phản ứng chống trả – hay – bỏ chạy trước căng thẳng. Chúng vận hành như một hormone và chất dẫn truyền thần kinh. Quá ít hoặc quá nhiều đều có thể gây tác động khác nhau lên cơ thể.
Epinephrine and norepinephrine are chemicals naturally made in the body that help turn on our fight-or-flight response to stress. They function as both hormones and neurotransmitters. Having too little or too much of either can have different effects on your health.
Cả epinephrine và norepinephrine đều là các thuốc điều trị có sẵn để sử dụng trong các tình huống khẩn cấp, như một số dạng sốc nhất định hoặc các tình huống huyết áp sụt giảm nghiêm trọng. Chúng hoạt động cả trên thụ cảm thể alpha và beta. Tuy nhiên, có một số khác biệt trong chức năng và sử dụng hai chất hóa học này trong cơ thể.
Both epinephrine and norepinephrine are also available as medications to use in emergency situations, such as with certain types of shock or at times of critically low blood pressure. They both work on the alpha and beta receptors. However, they have slightly different functions and uses in the body.12
Bài viết này sẽ thảo luận sự tương đồng và khác biệt giữa norepinephrine và epinephrine, bao gồm chức năng, ứng dụng trong y tế, tác dụng lên sức khỏe nói chung.
This article will discuss the similarities and differences between norepinephrine and epinephrine, including their functions, medical uses, and effects on overall health.
Norepinephrine và Epinephrine: Chúng vận hành thế nào? Norepinephrine vs. Epinephrine: How Do They Function?
Khi là các hormone, norepinephrine và epinephrine di chuyển trong mạch máu để khởi động tín hiệu giúp điều tiết phản ứng chống trả – hay – bỏ chạy (cơ thể xuất hiện thay đổi sinh lý khi phản ứng với căng thẳng hoặc nỗi sợ).
As hormones, norepinephrine and epinephrine travel through the bloodstream to reach and turn on signals responsible for regulating the fight-or-flight response (physiological changes by the body in response to stress or fear).
Là các chất dẫn truyền thần kinh, chúng là các chất hóa học giúp truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh giúp kích hoạt hệ thần kinh tự chủ. Hệ thần kinh tự chủ chịu trách nhiệm kiểm soát một số hệ thống nhất định trong cơ thể, như nhịp tim, nhịp thở và tiêu hóa.
As neurotransmitters, they are chemical messengers sending signals between nerve cells to activate the autonomic nervous system.3 The autonomic nervous system is responsible for controlling certain systems in the body, such as heart rate, breathing, and digestion.
Epinephrine. Epinephrine
Mặc dù cả norepinephrine và epinephrine đều kích hoạt thụ cảm thể alpha và beta, epinephrine có tác dụng mạnh hơn lên thụ cảm thể beta. Thụ cảm thể beta nằm trong tim, phổi và cơ xương.
While both norepinephrine and epinephrine can activate alpha and beta receptors, epinephrine has a stronger effect on beta receptors.4 The beta receptors are located in the heart, lungs, and skeletal muscle.
Epinephrine giúp cơ thể phản hồi với các tình huống căng thẳng bằng cách thay đổi chức năng của các cơ quan then chốt để giúp ta duy trì sự sống. Khi não bộ cảm nhận được sự nguy hiểm, hệ thần kinh tự chủ sẽ truyền tín hiệu cho tuyến thượng thận giải phóng epinephrine vào máu. Khi epinephrine được đưa vào máu, cơ thể cảm nhận được sự gia tăng đột biến adrenaline khiến tim đập nhanh, hít thở nhanh, tăng lượng đường trong máu, và tăng sức mạnh cơ thể.
Epinephrine helps the body respond to stressful situations by altering the function of vital organs to keep us alive. When the brain feels a sense of danger, the autonomic nervous system tells the adrenal gland to release epinephrine into the bloodstream. When epinephrine is released, the body feels the adrenaline rush that causes increased heart rate, fast breathing, elevated blood sugar levels, and increased physical strength.
Norepinephrine. Norepinephrine
Ngược lại, norepinephrine có tác dụng áp đảo lên thụ cảm thể alpha chủ yếu có mặt ở trong động mạch. Mặc dù norepinephrine lúc nào cũng có trong máu ở lượng nhỏ, nhưng trong các tình huống căng thẳng, tủy thượng thận sẽ tiết ra nó nhiều hơn.
In contrast, norepinephrine has a more dominant effect on alpha receptors primarily located only in the arteries.4 While norepinephrine is always present in our blood in small amounts, during stressful situations, the adrenal medulla releases more of it.
Việc tiết ra từ từ, liên tục norepinephrine giúp duy trì huyết áp. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian căng thẳng, tủy thượng thận tiết nhiều hơn, làm tăng thêm huyết áp.
The constant, steady release of norepinephrine helps maintain blood pressure. However, during times of stress, the adrenal medulla releases more, which raises blood pressure further.
Norepinephrine kích thích thụ cảm thể alpha trong động mạch. Khi thụ cảm thể alpha bị kích hoạt, động mạch co hoặc mạch máu thắt lại, làm tăng huyết áp.
Norepinephrine stimulates the alpha receptors in the arteries. When alpha receptors are activated, the arteries constrict, or squeeze, the blood vessels, leading to an increase in blood pressure.
Ứng dụng y khoa của norepinephrine và epinephrine. What Are the Medical Uses of Norepinephrine and Epinephrine?
Ngay cả khi epinephrine và norepinephrine được sản sinh tự nhiên trong cơ thể, thì cả hai chất hóa học này đều có thể đóng vai trò là thuốc điều trị khi cần trong các tình huống cấp cứu.
Even though norepinephrine and epinephrine are naturally made in the body, these two chemicals can act as medications when needed in emergency situations.
Levophed (norepinephrine) là thuốc điều trị hàng đầu giúp tăng huyết áp trong trường hợp bị sốc hoặc huyết áp tụt giảm nghiêm trọng. Là nhờ tác dụng áp đảo của nó trong kích hoạt thụ cảm thể beta trong động mạch, giúp đưa máu và huyết áp trở lại bình thường.
Levophed (norepinephrine) is a first-line treatment that can raise blood pressure when experiencing severely low blood pressure or shock.5 This is because of its dominant effect on activating the alpha receptors in the arteries, which helps restore blood flow and blood pressure.
Levophed thường được sử dụng trong: Common uses of Levophed include:
– Sốc tim: Khi tim không thể bơm máu khắp cơ thể. Cardiogenic shock: When the heart is unable to pump blood throughout the body
– Sốc nhiễm khuẩn: Khi huyết áp tụt giảm quá thấp do nhiễm trùng. Septic shock: When the blood pressure drops to extremely low levels due to an infection
– Sau khi tim ngừng đập: khi tim bạn ngừng đập. After a cardiac arrest: When your heart stops beating
– Hội chứng gan thận: Bệnh lý về gan đưa đến suy thận, hai bệnh này kết hợp làm giảm huyết áp. Hepatorenal syndrome: A liver disease that can lead to kidney failure,6 with a combination of these conditions causing a drop in blood pressure
Adrenaline (epinephrine) được sử dụng để phục hồi oxy và lượng máu bằng cách tăng huyết áp và mở rộng đường thở.
Adrenalin (epinephrine) is used to help restore oxygen and blood flow by increasing blood pressure and opening up your airway.2
So với norepinephrine, epinephrine có tác dụng lớn hơn khi kích hoạt thụ cảm thể beta ở liều thấp. Kích hoạt thụ cảm thể beta có thể giúp mở rộng đường thở, tăng nhịp tim, và mở rộng mạch máu.
Compared with norepinephrine, epinephrine has a greater effect on activating beta receptors at low doses. Activation of beta receptors can open up airways, increase heart rate, and widen blood vessels.4
Epinephrine là thuốc cứu mạng người được sử dụng trong các bối cảnh then chốt dưới đây: Epinephrine is a lifesaving medication used in the following critical situations:2
– Sốc phản vệ sau một phản ứng dị ứng (người có nguy cơ bị sốc phản vệ thường mang theo Epipen, trong trường hợp phản ứng này xuất hiện). Anaphylactic shock after an allergic reaction (people who are at high risk of anaphylaxis commonly carry an EpiPen, in case a severe reaction would occur)
– Trong thời gian tim ngừng đập. During a cardiac arrest
– Hen suyễn nghiêm trọng. Severe asthma attack
– Sốc hoặc huyết áp tụt giảm nghiêm trọng. Critically low blood pressure or shock
Điều gì xảy ra khi có quá ít norepinephrine hay epinephrine trong cơ thể? What Happens With Too Little Norepinephrine or Epinephrine In Your Body?
Một số yếu tố nhất định có thể làm giảm lượng norepinephrine và epinephrine. Epinephrine và norepinephrine thấp có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Certain factors can lower your norepinephrine and epinephrine levels. Low levels of norepinephrine or epinephrine can affect your physical and mental state.
Nồng độ Norepinephrine thấp. Low Norepinephrine Levels
Nồng độ norepinephrine thấp có thể gây: Low levels of norepinephrine can cause:
– Thiếu hụt năng lượng. Lack of energy
– Vấn đề trong tập trung. Concentration problems
– Trầm cảm. Depression
Một bệnh lý hiếm gặp có thể ngăn sản sinh norepinephrine có tên là thiếu hụt dopamine beta-hydroxylate. Bệnh lý này khiến lượng norepinephrine sụt giảm bằng cách ngăn chặn sự chuyển đổi dopamine thành norepinephrine.
A rare genetic disease that prevents the production of norepinephrine is called dopamine beta-hydroxylase deficiency.7 This disease causes low levels of norepinephrine by preventing the conversion of dopamine to norepinephrine.8
Các triệu chứng thường gặp của bệnh lý này: Common symptoms of this disease include:9
– Tụt giảm huyết áp khi đang đứng (hạ huyết áp thế đứng). Drop in blood pressure when standing up (orthostatic hypotension)
– Ngất xỉu. Fainting
– Sụp mí mắt trên. Drooping of both upper eyelids (ptosis)
– Khó duy trì thân nhiệt. Difficulty maintaining body temperature
– Nghẹt mũi. Nasal congestion
– Khó ngủ. Difficulty sleeping
– Đường huyết thấp. Low blood sugar
Norepinephrine trong não có thể hỗ trợ tập trung và tổ chức. Vì vậy, thiếu hụt norepinephrine có thể làm xuất hiện rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
Norepinephrine in the brain can help aid in focus and organization. Therefore, the lack of norepinephrine can result in the development of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD).10
Nồng độ epinephrine thấp. Low Epinephrine Levels
Có quá ít epinephrine trong cơ thể là khá hiếm gặp. Having too little epinephrine in the body is rare.3
Một căn bệnh có thể làm giảm lượng epinephrine là bệnh Addison. Bệnh Addison ức chế tuyến thượng thận, vốn bình thường sẽ sản sinh các hormone như cortisol, aldosterone và epinephrine. Các tác dụng phụ thường gặp của bệnh Addison bao gồm:
One disease that can lower the levels of epinephrine is Addison’s disease. Addison’s disease suppresses the adrenal gland, which normally produces hormones such as cortisol, aldosterone, and epinephrine. Common side effects of Addison’s disease include:11
– Da tối màu do suy giảm cortisol. Darkening of the skin due to cortisol loss
– Rung lắc hoặc run rẩy. Shaking or tremors
– Trầm cảm. Depression
– Giảm khẩu vị. Decreased appetite
– Huyết áp thấp, đặc biệt khi đang đứng. Low blood pressure, especially when standing
Điều gì xảy ra nếu có quá nhiều norepinephrine và epinephrine? What Happens With Too Much Norepinephrine and Epinephrine?
Mặc dù epinephrine và norepinephrine đều có thể giúp bạn trong những tình huống căng thẳng, nhưng quá nhiều hai chất này đều gây nguy hiểm cho cơ thể và tâm trí của bạn.
While epinephrine and norepinephrine can help you in intense situations, too much can put your mind and body on edge.
Một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng nồng độ norepinephrine và epinephrine bao gồm:
Certain factors may increase levels of norepinephrine and epinephrine, such as:
– Các khối u trong tuyến thượng thận. Tumors on the adrenal glands12
– Béo phì. Obesity
– Căng thẳng mãn tính. Chronic stress
Nồng độ norepinephrine cao. High Norepinephrine Levels
Các triệu chứng của nồng độ norepinephrine cao bao gồm: Symptoms of high levels of norepinephrine can include:3
– Phê/hưng phấn. Euphoria
– Lo âu. Anxiety
– Huyết áp cao. High blood pressure
– Tăng động. Hyperactivity
Nồng độ epinephrine cao. High Epinephrine Levels
Triệu chứng nồng độ epinephrine cao bao gồm: Symptoms of high levels of epinephrine include:3
– Tăng huyết áp. High blood pressure
– Tăng nhịp tim. Rapid heart rate
– Lo âu. Anxiety
– Sụt cân. Weight loss
– Run hoặc bồn chồn. Tremors or jitteriness
Cảnh báo. Warning
Quá liều epinephrine và norepinephrine có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, hoặc tử vong. Trong tình huống này, hãy liên hệ và tìm kiếm hỗ trợ y tế khẩn cấp càng sớm càng tốt.
Excessive doses of epinephrine and norepinephrine can increase the risk of heart attack, stroke, or death.21 In this scenario, contact and seek emergency medical help as soon as possible.
Tổng kết. Summary
Epinephrine và norepinephrine đều là những hormone và chất dẫn truyền thần kinh tự nhiên giúp điều tiết hệ thần kinh tự chủ. Cả hai đều được sử dụng làm thuốc điều trị đối với những tình trạng đe dọa đến tính mạng như sốc hay huyết áp cực kỳ thấp.
Epinephrine and norepinephrine are naturally made hormones and neurotransmitters that regulate the autonomic nervous system. Both can also be used as medications for life-threatening situations such as shock or critically low blood pressure.
Sự khác biệt chính giữa norepinephrine và epinephrine là ở thụ cảm thể mà chúng kích hoạt. The main difference between norepinephrine and epinephrine is the receptors they activate.
Norepinephrine và epinephrine có thể kích hoạt cả thụ cảm thể alpha và beta. Tuy nhiên, norepinephrine kích hoạt thụ cảm thể alpha tốt hơn trong động mạch, giúp làm tăng huyết áp. Epinephrine, mặt khác, lại có tác động lớn hơn lên thụ cảm thể beta, nằm ở tim, phổi, và cơ xương.
Norepinephrine and epinephrine can activate both alpha and beta receptors. However, norepinephrine is better at activating the alpha receptors in the arteries, making it ideal for increasing blood pressure. Epinephrine, on the other hand, has a greater effect on the beta receptors, which are located in the heart, lungs, and skeletal muscle.
Mặc dù có khác biệt một chút, nhưng cả hai chất hóa học này đều đóng những vai trò thiết yếu trong cơ thể và được sử dụng với mục đích tương tự nhau.
Although they are slightly different, both chemicals play essential roles in the body and are used for similar purposes.
Câu hỏi thường gặp. Frequently Asked Questions
Chức năng của norepinephrine và epinephrine là gì? What is the function of norepinephrine vs. epinephrine?
Norepinephrine và epinephrine vận hành tương tự nhau bằng cách ổn định huyết áp của bạn trong các tình huống đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, epinephrine có tác động lớn hơn lên cơ thể vì nó có thể giúp mở rộng đường thở, tăng nhịp tim và tăng lưu lượng máu. Norepinephrine chủ yếu làm tăng huyết áp.
Norepinephrine and epinephrine work similarly by stabilizing your blood pressure in life-threatening cases. However, epinephrine has a greater effect on your body because it can open up your airways, increase your heart rate, and increase blood flow. Norepinephrine primarily increases your blood pressure.
Bạn có thể uống cả epinephrine và norepinephrine không? Can you get both epinephrine and norepinephrine?
Norepinephrine và epinephrine có thể được sử dụng kết hợp chỉ khi một mình norepinephrine không thể làm tăng huyết áp trong sốc nhiễm khuẩn.
Norepinephrine and epinephrine can be used together only if norepinephrine fails to increase blood pressure in septic shock.
Norepinephrine là thuốc điều trị hàng đầu cho người bị sốc. Nếu bản thân norepinephrine không đưa huyết áp về mức bình thường được, thì epinephrine có thể được thêm vào để ổn định huyết áp.
Norepinephrine is the first-line medication in people who are in shock. If norepinephrine alone cannot bring the blood pressure back to normal, epinephrine can be added to help stabilize blood pressure.
Epinephrine hay norepinephrine tốt hơn trong điều trị phản ứng sốc phản vệ? Is epinephrine or norepinephrine better in treating an anaphylactic reaction?
Epinephrine là lựa chọn tốt hơn trong điều trị phản ứng sốc phản vệ vì tác dụng lớn trong kích hoạt thụ cảm thể beta. Kích hoạt thụ cảm thể beta làm tăng nhịp tim, giúp đưa máu đến các cơ quan sống còn và giúp mở rộng đường thở giúp hít thở dễ dàng hơn.
Epinephrine is better at treating an anaphylactic reaction because it has a greater effect in activating beta receptors. Activation of beta receptors increases heart rate to provide more blood flow to vital organs and opens up airways to allow easier breathing.
Tham khảo. Sources
DailyMed. Label: Levophed- norepinephrine bitartrate injection, solution, concentrate.
DailyMed. Label: Adrenalin- epinephrine injection.
Endocrine Society. Adrenal hormones.
Motiejunaite J, Amar L, Vidal-Petiot E. Adrenergic receptors and cardiovascular effects of catecholamines. Ann Endocrinol (Paris). 2021;82(3-4):193-197. doi:10.1016/j.ando.2020.03.012
Evans L, Rhodes A, Alhazzani W, et al. Surviving sepsis campaign: international guidelines for management of sepsis and septic shock 2021. Intensive Care Med. 2021;47(11):1181-1247. doi:10.1007/s00134-021-06506-y
Velez JCQ. Hepatorenal Syndrome Type 1: From Diagnosis Ascertainment to Goal-Oriented Pharmacologic Therapy. Kidney360. 2021;3(2):382-395. Published 2021 Dec 3. doi:10.34067/KID.0006722021
Wassenberg T, Deinum J, van Ittersum FJ, et al. Clinical presentation and long-term follow-up of dopamine beta hydroxylase deficiency. J Inherit Metab Dis. 2021;44(3):554-565. doi:10.1002/jimd.12321
Ranjbar-Slamloo Y, Fazlali Z. Dopamine and noradrenaline in the brain; overlapping or dissociate functions?. Front Mol Neurosci. 2020;12:334. doi:10.3389/fnmol.2019.00334
MedlinePlus. Dopamine beta-hydroxylase deficiency.
Del Campo N, Chamberlain SR, Sahakian BJ, Robbins TW. The roles of dopamine and noradrenaline in the pathophysiology and treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder. Biol Psychiatry. 2011;69(12):e145-157. doi:10.1016/j.biopsych.2011.02.036
National Adrenal Diseases Foundation. Primary adrenal insufficiency (Addison’s disease).
Shahbaz A, Aziz K, Fransawy Alkomos M, et al. Pheochromocytoma secreting large quantities of both epinephrine and norepinephrine presenting with episodes of hypotension and severe electrolyte imbalance. Cureus. 2018;10(7):e3050. doi: 10.7759/cureus.3050
Nguồn: https://www.verywellhealth.com/epinephrine-vs-norepinephrine-7507997
Như Trang.
Exploring Psychology - Khám Phá Tâm Lý Học 