Hạch hạnh nhân là một khu vực trong não hỗ trợ xử lý cảm xúc, đặc biệt là nỗi sợ. Mặc dù cảm xúc không phải là dạng thông tin có thật, nhưng chúng là một cách để não bảo vệ an toàn cho chủ thể và giúp chủ thể nhận thức được môi trường xung quanh. Ví dụ, nỗi sợ và lo âu tồn tại để cảnh báo chúng ta về những mối đe dọa tiềm ẩn.
The amygdala is a region of the brain that is involved in processing emotions, particularly fear. While emotions are not facts, they are one way that our brain keeps us safe and aware of our surroundings. For example, fear and anxiety exist to alert us of potential threats.1
Vì cảm xúc giúp thông tin cho chúng ta về môi trường, nên chúng ảnh hưởng lên hành vi. Khi cảm xúc giúp cảnh báo cho một mối nguy tiềm ẩn, chúng ta có thể hành động để bảo vệ bản thân. Đồng thời, cảm xúc không phải lúc nào cũng cho ta thông tin chính xác về những mối đe dọa và có thể gây lo âu và căng thẳng khi chúng báo hiệu một sự bất an không có thật.
Since our emotions inform us about our environment, they impact behavior. When emotions serve as a warning of potential danger, we can act to protect ourselves. At the same time, our emotions do not always give us accurate information about threats and can cause anxiety and stress when we are not actually unsafe.
Chức năng chính của hạch hạnh nhân? What Is the Main Function of the Amygdala?
Theo TS. BS, Shaheen E. Lakhan, thành viên Hội đồng Điều Dưỡng Hoa Kỳ, một bác sĩ thần kinh và giám đốc y khoa của Click Therapeutics tại New York, hạch hạnh nhân là một “cấu trúc nhỏ xíu hình hạt hạnh nhân chịu trách nhiệm điều tiết cảm xúc – chủ yếu là sợ hãi, tức giận, khoái cảm và lo âu.”
According to Shaheen E. Lakhan, MD, PhD, FAAN, a neurologist and chief medical officer of Click Therapeutics in New York, the amygdala is a “tiny little almond-shaped structure [that] is responsible for all that is emotion—largely fear, anger, pleasure, and anxiety.”
Mặc dù phản ứng bằng hạch hạnh nhân có thể cảnh báo ta khi ta không an toàn hoặc cần thực hiện hành động để kiểm soát căng thẳng, thì nó vẫn có thể hoạt động quá mức ở những nạn nhân của sang chấn, góp phần gây ra các triệu chứng của rối loạn căng thẳng sau sang chấn. Ngoài ra, nghiên cứu còn cho thấy hạch hạnh nhân còn góp phần vào các rối loạn khí sắc, bao gồm cả rối loạn trầm cảm điển hình.
While amygdala responses can alert us when we are unsafe or need to take steps to manage stress, the amygdala can also become overactive in trauma survivors, contributing to symptoms of post-traumatic stress disorder.2 Additionally, research shows that the amygdala plays a role in mood disorders, including major depressive disorder.3
Hạch hạnh nhân kiểm soát những cảm xúc gì? What Feelings Does the Amygdala Control?
Hạch hạnh nhân giúp điều tiết lo âu, hung hăng, phản ứng căng thẳng, ký ức liên quan đến cảm xúc và nhận thức xã hội. Nó hỗ trợ kích hoạt phản ứng chống trả – hay – bỏ chạy, ảnh hưởng lên cách ta phản ứng trong các tình huống nguy hiểm tiềm tàng.
The amygdala is involved in the regulation of anxiety, aggression, stress responses, memories tied to emotions, and social cognition. It is involved in activating the fight or flight response, impacting how we react to potentially dangerous situations.4
Mặc dù đây là một phản ứng giúp ta thích nghi và an toàn, nhưng nó có thể bị rối loạn và đưa đến phản ứng quá mức. Người có hạch hành nhân bị kích hoạt quá mức sẽ thấy cơ thể phản ứng thái quá ngay cả khi họ không hề bị nguy hiểm. Điều này có thể gây căng thẳng và kiệt sức.
While this is adaptive and helps us stay safe, it can become dysregulated and lead to an overactive response. Those with an overactive amygdala may feel these responses acting up even when they are not in danger. This can be stressful and exhausting.
Vì hạch hạnh nhân kết nối với các ký ức cảm xúc cũng như dòng cảm xúc hiện tại, nên nó thường liên quan đến nhóm ký ức gọi là “bóng đèn nháy”, hay các ký ức sống động đầy, đủ chi tiết về những sự kiện đáng ngạc nhiên, đầy cảm xúc hoặc các khoảnh khắc lịch sử.
Since the amygdala is connected to emotional memories as well as current emotions, it is involved in flashbulb memories, or vivid, detailed memories of surprising and emotionally significant events or historical moments.
Hạch hạnh nhân có thể bị tổn hoại bởi? What Can Damage the Amygdala?
Mặc dù hộp sọ bảo vệ não khỏi tổn hại, nhưng hạch hạnh nhân lại không miễn nhiễm với cả tổn thương bên trong và bên ngoài. TS. Lakhan nói, “Hạch hạnh nhân có thể bị tổn thương do đột quỵ, nhiễm trùng như Virus Herpes simplex, một loại bệnh suy giảm thần kinh như bệnh Alzheimer và các khối u não.” Bạn cũng có thể bị chấn động não hoặc chấn thương não từ đó gây tổn hại hạch hạnh nhân.
While our skull protects our brain from damage, the amygdala is not immune from both internal and external damage. Dr. Lakhan shares, “The amygdala can be damaged by stroke, infections like the Herpes Simplex Virus, neurodegenerative diseases like Alzheimer’s, and brain tumors.” You can also sustain a concussion or traumatic brain injury that damages the amygdala.
Tổn thương não như thế này là tránh khỏi. Tuy nhiên, ngay cả khi hạch hạnh nhân bị tổn thương, thì bạn vẫn có thể hồi phục, đặc biệt là nhờ hỗ trợ và điều trị. Theo TS. Lakhan, “Não bộ có một khả năng bù đắp và tái sắp xếp kỳ diệu gọi là tính mềm dẻo của não bộ.” Tính mềm dẻo của não là khả năng điều chỉnh và thay đổi của hệ thần kinh dựa trên tổn hại và nhu cầu thực tế.
It is possible to sustain irreversible brain damage. However, even if your amygdala is damaged, you may be able to recover, especially with support and treatment. According to Dr. Lakhan, “The brain has a remarkable capacity for compensating and reorganizing called neuroplasticity.” Neuroplasticity is our nervous system’s ability to adjust and change based on damage or need.
Ví dụ, nếu bạn bị đột quỵ, não có thể tái cấu trúc bản thân nó và sắp xếp lại các đường dẫn thần kinh để bù đắp và hỗ trợ vận hành chức năng dù có bị thương tổn.
For example, if you experience a stroke, the brain can reorganize itself and rearrange neural pathways to compensate and allow functioning despite the damage.5
Điều gì xảy ra khi hạch hạnh nhân được kích hoạt? What Happens When the Amygdala Is Activated?
Hạch hạnh nhân bị kích thích (hoặc kích hoạt) để phản ứng lại với mối đe dọa mà cơ thể nhận thấy, từ đó bảo vệ bạn an toàn bằng cách kích hoạt phản ứng sợ. Theo TS. Lakhan, “Khi chúng ta nhận thấy một mối đe dọa, hạch hạnh nhân kích hoạt phản ứng căng thẳng của cơ thể – chính là phản ứng chiến đấu – hay – bỏ chạy.” Phản ứng này vận hành qua hệ thần kinh tự chủ, làm tăng nhịp tim, huyết áp, nhịp thở và đưa cơ thể vào trạng thái cảnh giác.
The amygdala becomes triggered (or activated) in response to perceived threats in order to keep you safe by activating fear responses. As Dr. Lakhan puts it, “When we perceive a threat, the amygdala kicks in to activate our body’s stress response—our fight or flight response.” This works through the autonomic nervous system, increasing your heart rate, blood pressure, breathing, and alertness.
Bằng cách kết hợp với hệ thần kinh tự chủ, hạch hạnh nhân chuẩn bị để bảo vệ bạn, giúp bạn an toàn. Nó cho phép bạn phản ứng nhanh nhạy với mối đe dọa. Ví dụ, nếu một con thú tấn công bạn, và bạn cần chạy trốn, phản ứng này có thể đảm bảo bạn có năng lượng và sức mạnh cơ bắp để chạy trốn. Nếu bạn không thể chạy, phản ứng này sẽ định hướng nguồn lực để bạn có thể chiến đấu chống lại mối đe dọa này.
By engaging the autonomic nervous system, the amygdala prepares you to protect yourself and stay safe. It allows you to react quickly to a perceived threat. For example, if an animal attacks you, and you need to escape, this response can ensure that you have the energy and muscle power to run away. If you are unable to get away, this response routes your resources into being able to fight off the threat.
Khi chúng ta nhận thấy một mối đe dọa, hạch hạnh nhân sẽ kích hoạt phản ứng căng thẳng của cơ thể.
When we perceive a threat, the amygdala kicks in to activate our body’s stress response.
— SHAHEEN E. LAKHAN, MD, PHD, FAAN, NEUROLOGIST
Sau khi mối đe dọa qua đi, hoặc sau khi bạn nhận ra chẳng có mối đe dọa nào cả, thì hạch hạnh nhân, theo lý, sẽ bình ổn dần với sự trợ giúp của thùy não trước trán. TS. Lakhan chia sẻ, “Có một số cơ chế giúp giảm bớt phản ứng, để bạn không phải ở mãi trong trạng thái lo âu liên tục. Thùy não trước trán “hãm phanh” hạch hạnh nhân lại và nói với nó rằng không cần phải gồng ép nữa.
After the threat is gone, or after you realize that there was no threat to begin with, the amygdala is meant to power back down with the help of your frontal lobe. Dr. Lakhan says, “There are mechanisms to dampen this response so that you are not in a constant state of anxiety. The frontal part of your brain actually puts the brakes on the amygdala and says basically, there are no more pressing things.”
Tuy nhiên, đối với một số người, thùy não trước trán không tương tác hiệu quả với trạng thái kích thích của hạch hạnh nhân. Như đã nói, điều này có thể xuất hiện do sang chấn. Nếu bạn sống trong trạng thái căng thẳng hoặc sang chấn mãn tính, hạch hạnh nhân có thể bị rơi vào trạng thái kích thích kéo dài không cần thiết. Khi bạn luôn phải cảnh giác với mọi mối nguy hiểm thì hạch hạnh nhân có thể được “bật” mà không “tắt” đi để đảm bảo cho sự sinh tồn của bạn. Mặc dù nó giúp bạn an toàn, nhưng lâu dài, bạn sẽ bị “đuối”.
However, for some, the frontal lobe does not effectively shut down the amygdala’s triggered state. As noted previously, this can occur following trauma. If you live in a chronically stressful or traumatic state, the amygdala may remain activated long-term out of necessity. When you must always be on alert for danger, the amygdala can switch on and not switch off in an effort to ensure your survival. While this can keep you safe in the moment, it wears you down over time.
Theo TS. Lakhan, khi “mạch thần kinh nhận thức – cảm xúc của não” (hay kết nối giữa hạch hạnh nhân và các khu vực khác của não giúp điều tiết sự kích hoạt của hạch hạnh nhân) không vô hiệu hóa hạch hạnh nhân hiệu quả thì bạn sẽ gặp các triệu chứng lo âu và trầm cảm.
According to Dr. Lakhan, when the “cognitive-emotional brain circuit” (or the connection between the amygdala and other parts of the brain that regulate its activation) does not properly deactivate the amygdala, it can cause depressive and anxious symptoms.
Tôi có thể làm gì để bình ổn hạch hạnh nhân? How Can I Calm My Amygdala?
Tin tốt ở đây là, ngay cả khi hạch hạnh nhân quá tăng động khi phản ứng với sang chấn hoặc tổn thương, thì ta vẫn có cách đảo ngược tình thế. Theo TS. Lakhan, “Ta có thể huấn luyện cho hạch hạnh nhân. Vì não bộ tương tác với hai vùng quan trọng khác để hình thành cái gọi là mạch thần kinh não, nên những bài tập tốt nhất thực sự có thể tăng cường các mạch thần kinh này.”
The good news is, even if the amygdala becomes overactive in response to trauma or damage, it is possible to reverse these effects. “The amygdala can be trained,” Dr. Lakhan says. “Because the brain interacts with a couple key other brain regions and forms what are known as brain circuits, the best exercise actually strengthens these circuits.”
Về cơ bản, chúng ta có thể tăng cường kết nối giữa hạnh hạnh nhân và thùy não trước trán để tiết giảm hoạt động của hạch hạnh nhân.
Basically, we can strengthen the connection between the amygdala and frontal lobe to allow de-escalation.
Trị liệu thực hiện bởi một chuyên gia sức khỏe tâm thần giỏi có thể điều trị các triệu chứng gây ra do hạch hạnh nhân bị kích hoạt quá mức. Nếu một hoặc nhiều sự kiện sang chấn gây ra phản ứng này, thì trị liệu tập trung vào sang chấn có thể giúp hỗ trợ. Trị liệu viên của bạn có thể giúp bạn hình thành một số kỹ năng và kỹ thuật giảm kích hoạt hạch hạnh nhân, như các bài tập thư giãn iups giảm kích hoạt quá mức hệ thần kinh tự chủ.
Therapy by a qualified mental health professional can treat the symptoms that come from an overactivated amygdala. If a traumatic event or events caused this response, trauma-informed therapy can help. Your therapist can also help you develop skills and techniques to reduce your amygdala’s activation, such as relaxation exercises that can bring down activation in the autonomic nervous system.
Ts. Lakhan chia sẻ một số gợi ý giúp vô hiệu quả hạch hạnh nhân và tái kết nối khu vực này với thùy não trước trán:
Dr. Lakhan shares the following tips for deactivating your amygdala and re-engaging your frontal lobe:
– Hít thở sâu: “Hít vào chậm, sâu đẩy hơi xuống cơ hoành và tập trung thở ra là một kỹ thuật tuyệt vời.” Deep breathing: “Taking slow, deep breaths down the diaphragm and focusing on exhaling is a great technique.”
– Tập thể dục: “Hoạt động thể chất như đi bộ, khiêu vũ, hoặc yoga có thể giúp điều tiết hạch hạnh nhân.” Exercise: “Physical activity like walking, dancing, or yoga, can help to regulate the amygdala.”
– Liệu pháp nhận thức hành vi: “Tái cấu trúc nhận thức có thể giúp thay thế các dạng suy nghĩ tiêu cực bằng những dạng thức thực tế và tích cực hơn.” Cognitive behavioral therapy: “Cognitive restructuring can replace negative or catastrophic thinking patterns with more positive and realistic ones.”
Tham khảo. Sources
Steimer T. The biology of fear- and anxiety-related behaviors. Dialogues in Clinical Neuroscience. 2002;4(3):231-249.
Nicholson AA, Rabellino D, Densmore M, et al. The neurobiology of emotion regulation in posttraumatic stress disorder: Amygdala downregulation via real‐time fMRI neurofeedback. Hum Brain Mapp. 2017;38(1):541-560.
Ruiz NAL, Del Ángel DS, Olguín HJ, Silva ML. Neuroprogression: the hidden mechanism of depression. Neuropsychiatr Dis Treat. 2018 Oct 30;14:2837-2845. doi: 10.2147/NDT.S177973. PMID: 30464468; PMCID: PMC6214587.
AbuHasan Q, Reddy V, Siddiqui W. Neuroanatomy, amygdala. In: StatPearls. StatPearls Publishing; 2023.
Puderbaugh M, Emmady PD. Neuroplasticity. In: StatPearls. StatPearls Publishing; 2023.
Nguồn: https://www.verywellmind.com/the-role-of-the-amygdala-in-human-behavior-and-emotion-7499223
Như Trang
Exploring Psychology - Khám Phá Tâm Lý Học 